بررسي نقش بارش با دوره بازگشتهاي مختلف در محاسبه آب قابل استحصال (مطالعه موردي: حوضه بركت)

Investigation of the Role of Precipitation with Different Return Periods in Calculating Available Water(Case study: Brekat catchment)

در سالهاي اخير خشكسالي ها تداوم و شدت بيشتري داشته است و نيز برداشت بيرويه از منابع آب سطحي و زير زميني باعث گرديده است تا اين مايع حيات كمياب شود. مديريت منابع در وضعيت موجود اهميت زيادي برخوردار بوده و استفاده بهينه از منابع آب و بالا بردن بهره وري يك ضرورت محسوب مي شود. آب سبز و كشت محصولات ديم مي تواند كمك شاياني به كاهش مصرف منابع آب داشته باشد. از آنجايي كه كشور داراي اقليم خشك و نيمه خشك مي باشد، كشت ديم همراه با ريسك بوده و در سالهاي كم آبي بازده بسيار كاهش مي يابد. آبياري تكميلي در چنين مواقعي مي تواند راهگشا باشد. براي تامين آب در سر شاخه ها محاسبه رواناب سالانه و براي مكانيابي سازه هاي ذخيره آب يك الزام است. ولي يك نكته مغفوله است كه در سر شاخه ها، رواناب به شدت متاثر از بارندگي بوده و ممكن است در يك سال به دليل كاهش بارندگي رواناب رخ ندهد. در اين مقاله سعي شده است به اهميت مقدار رواناب در ترسالي ها و خشكسالي ها پرداخته شود . بدين منظور در حوضه بركت در غرب شهر كرج با مساحت 325 هكتار، بارش با دوره بازگشتهاي مختلف براي دوره هاي ترسالي و خشكسالي استخراج شد. رواناب سالانه با روش تجربي آي كار با دوره بازگشتهاي ذكر شده محاسبه و در نهايت نسبت حجم رواناب دوره باز گشتهاي ذكر شده نسبت به متوسط بدست آمد. نتايج نشان داد كه در خشكسالي با دوره بازگشت 200 سال نسبت حجم رواناب به متوسط معادل 27/ 0 و در ترسالي با دوره بازگشت 200 سال 1 / 2 مي باشد. اين موضوع بيانگر آن است كه ممكن است رواناب در اين حوضه تا 10 برابر تغيير يابد. بنابراين براي محاسبه رواناب بايد هر دو دوره هاي ترسالي و خشكسالي را در نظر گرفت.

In recent years, droughts have been severe in continuity and intensity due to water discharge from water resources. Resources management is very important in the current situation, therefore, optimal use of water resources and increasing productivity are essential. Green water and cultivating rain fed products can help reduce water use. Since Iran involved a dry and semi-arid climate, therefore dry farming is risky with low productivity in case of water scarcity. Additional irrigation can be solved in such cases. Estimation yearly runoff volume is a necessity for location of water resources structures. But one point has been ignored that in the branches, runoff is severely affected by rainfall and may not occur runoff in one year due to reducing rainfall. This paper tries to illustrate the importance of the amount of runoff in dry and wet years. For this purpose, in the Barekat catchment in west of Karaj with an area of 325 hectares, precipitation with different return periods for dry and wet periods were extracted. Annual runoff was calculated using the ICAR experimental method of the work with the mentioned return periods, then, the ratio of the runoff volume to the average was calculated in the same return periods. The results show the ratio of runoff volume to average for 200 return periods in dry and wet years are 0.27 and 2.1 respectively. This indicates that the runoff in this catchment may change up to 10 times. Therefore, to calculate runoff, both drought and wet periods should be taken into account