بررسي تفكر انتقادي مشترك در داستان«ديوان بلخ» از صبحي مهتدي و«تاجر ونيزي» از ويليام شكسپير

ادبيات كلاسيك ايران همواره از سوي بسياري از نويسندگان در سطح جهان مورد استقبال و اقتباس قرار گرفته است. در پژوهش حاضر سعي برآن بوده تا تفكر انتقادي در داستان‌هاي ديوان بلخ اثر صبحي مهتدي و تاجر ونيزي اثر ويليام شكسپير مورد بررسي قرار گيرد. ابتدا سبك شناسي لايه اي و سه جنبه: ادراكي، روانشناسي و ايدئولوژي در كانون سازي و كشف ايدئولوژي پنهان متن مورد بررسي قرار گرفت و سپس مؤلفه‌هاي سبكي را كه منجر به كشف ايدئولوژي شده، معرفي و ارزيابي شد. با بررسي سبك‌شناسانه و تجزيه و تحليل داستان‌هاي ايراني و متون خارجي، همچنين با برقراري ارتباط بين ويژگي‌هاي سبكي كلان لايه‌هاي گفتماني كه شامل بافت موقعيتي، لايه‌هاي بيروني متن و مقوله‌هاي ايدئولوژي و قدرت مي‌شود، مي‌توان به تفسير و درك و دريافت عميق تري از متن كه هدف اصلي دانش سبك شناسي است، دست يافت. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد، در اين داستان‌ها، مؤلفه‌هاي سبكي مهم و معنا داري وجود دارد. ويژگي‌هاي سبكي متن، تقابل شخصيت‌ها و تقابل گفتمان‌ها تا برجستگي قطب منفي كلام، نشان دهنده ايدئولوژي پنهان متن است كه عبارت است از نارضايتي نويسندگان، به عنوان روشنفكران منتقد كه طيفي از جامعه را نمايندگي مي‌كند؛ همچنين بررسي ادبيات داستاني ايران در ادبيات دراماتيك جهان، جايگاه الگوپذيري از ساختار و محتوا را مطرح كرده است و به اين نتيجه رسيده كه ريشه‌هاي تفكرات و فرهنگ جوامع گاه چنان يكي مي‌شود كه مرز مشخصي ندارند.