بررسي ساختار بن مايه هاي خاورنامه (با تكيه بر بن مايه هاي شگفت انگيز، عاشقانه، ديني و كرامت، حماسي و عيّاري)

خاورنامه يكي از آثار ادبيات مكتب خانه اي ايران و از قصّه هاي عامـيانه ي حماسي- ديني منثور فارسـي است. كابرد بن مايه ي جـنگ در سـرتاسـر اين داسـتان، آن را جـزءِ آثار وابستـه به سنـّت حمله سرايي و حمله خواني قرار داده است. اين قصّه بارهـا به زيور طبع آراسته گرديده و نزد شيعـيان از محبوبيـت زيادي برخوردار است. هـدف از نگاشتن آن نيز تقـويت ايمـان مـردم و برانگيختن احساسات مذهبي شيعيان بوده اسـت. مـؤلّف ناشناس اين اثر، از بن مايـه هاي بسـياري براي غـنا بخشـيدن به اين داستان بهره برده كه اين بن مايه ها عموماً برگرفته از مــتن خـاوران نامه ي منظـوم ابن حسام خوسفي است. در اين تحقيق با درك ضــرورت پژوهــش در زمينـه ي درون مايه شناسي و شناسـاندن هرچه بهتر اين اثر، بن مايه هاي آن را در چهار بخش شگفت انگـيز، عاشـقانه، ديني و كرامـت و حمـاسي و عيّاري بررسـي كرده ايم. يادآوري اين نكته نيز لازم است كه برخي از بن مايه هاي اين اثر مانند رويين تني، اژدهاكشي و طلسم شكني در ادبيّات جهاني نيز ديده مي شود.