بررسي طرح‌واره هاي تصوري در ضرب المثلهاي گويش تالشي در چارچوب معني شناسي شناختي

‌تجربيات انسان از جهان خارج ساخت‌هايي مفهومي در ذهن پديد مي‌آورد كه به زبان منتقل ميشود. اين ساخت‌هاي مفهومي به عقيدۀ جانسون(1987) طرحوارههاي تصوري(image schemas) ناميده ميشوند. ساخت‌هاي مفهومي براي انديشيدن دربارۀ موضوعات انتزاعي‌تر به كار مي‌روند. به عبارت ديگر طرح‌واره‌هاي تصوري سطح اوليه‌تري از ساخت ‌شناختي زيربناي استعاره را تشكيل مي‌دهند و امكان ارتباط ميان تجربيات فيزيكي انسان را با حوزه‌هاي شناختي پيچيده‌تري نظير زبان فراهم مي‌آورند. اين طرحوارهها به سه دسته طرحوارههاي حجمي، حركتي و قدرتي قابل تقسيمند. از آنجايي كه زبان رسمي و مكتوب كشورمان فارسي معيار است و اكثر گويشها داراي آثار مكتوب نيستند و در معرض نابودي قرار دارند و با توجه به قدمت گويش تالشي و نيز شباهت زياد آن با زبان فارسي باستان و همچنين خطر تحديد اين گويش، در اين پژوهش به بررسي معناشناختي طرحوارههاي تصوري بر اساس ديدگاه جانسون پرداختهايم و بسامد آنها را در ضرب المثلهاي تالشي بررسي كرده‌ايم. روش تحقيق تحليلي توصيفي است و داده‌ها به صورت اسنادي با بررسي طرح‌وارهها در آثار مكتوب قصهها و مثل‌هاي تالشي گردآوري شده است. همچنين به منظور پيشگيري از برخي ابهامات، بخش عمده دادهها به صورت ميداني از طريق مصاحبه حضوري با گويشوران تالشي به ويژه افراد كهنسال و بيسواد جمعآوري شده است. نتيجه تحقيق نشان داده است كه طرح وارۀ حجمي بيشترين درصد را در ضرب المثلهاي تالشي داشته است.