رويكردهاي فرهنگي و اجتماعي در غزليات حافظ

حافظ به يك اعتبار يك مصلح و منتقد اجتماعي و فراترازآن، يك دردمند اجتماعي است. بخشي از غزل هايش به مضامين اجتماعي و انتقادي اختصاص دارد. لسان الغيب، خود را در برابر آحاد جامعه مسؤول و متعهد مي بيند. اصولاً، توجه به فقرِ فرهنگي و اجتماعي، از دغدغه هاي فكري «شاعرانِ متعهد» محسوب مي گردد. روزگار حافظ، يكي از بدترين ايام تاريخي ازنظربي توجهي به مقوله هاي فرهنگي، اجتماعي، علمي و ادبي مي باشد و حافظ رندانه و هوشمندانه با تعهد و رسالت فرهنگي و اجتماعيي كه دارد و با زباني رمزآلود و طنز كه زيبنده ي سروده هاي اوست، مفاسد عصر خود را بيان كرده-است. وي، دردهاي جامعه را آسيب شناسي كرده است. به اعتقاد او، منشأ تمام اين بي عدالتي ها و ظلم و جور حاكم برجامعه، از بي كفايتي حاكمان و فقرِ فرهنگي و اجتماعي مي باشد. او، ضعف ها و آفت هاي جامعه را كه بزرگ ترين آنها ريا و تزوير مي باشد، برشمرده و به مبارزه با آن ها پرداخته است. به نظر وي، اين آفات، انسانيّتِ انساني را نشانه رفته است. ازاين جهت، همواره از فقدانِ انسانيّت شكوه ها دارد و تلاش مي كند تا از نو، عالمي ديگر بسازد و آدمي تازه خلق كند. حافظ، ميراث دارِ فرهنگ انسانيت به نسل هاي فرداست. آنچه در اين مقاله بدان پرداخته مي شود، مولّفه ها و رويكردهاي فرهنگي و اجتماعي و بازتاب آن در شعر حافظ و نياز فرهنگي امروز به اين رويكردها و انطباق با آنها مي باشد.