خوانشي باختيني از داستان «گوژپشت و دلاك»

هزار و يك شب از آثار بزرگ و ماندگاري است كه با داستان هاي رنگ رنگ و پر راز و رمز خود از آداب و رسوم و فرهنگ و اعتقادات ملل مختلف مشرق زمين در دورهاي طولاني پرده برمي دارد. مخاطب شهرزاد در اين قصه هاي شگفتانگيز، تنها شهريار منتقم نيست؛ بلكه تمام انسان هاي قصه دوست، داستان هاي شهرزاد را در طول زمان نيوشيده اند و هر يك به نحوي، از اين داستان ها بهره ها برده و به تناسب فرهنگ و آداب خود، بر آن افزوده يا از آن كاسته اند. هزار و يك شب در طول روزگاران با انسان هاي بي شماري در سراسر جهان در گفتگو و تخاطب و كنش و واكنش بوده است. گفتگومندي و تأثير و تأثّر متقابل، زيربناي نظرية منطق مكالمة باختين، نظريه پرداز بزرگ روسيه است. هر چند اعتقاد باختين بر اين است كه گفتگومندي خصلتي مختص به رمان است، اما محقّقان فراواني نشانه هاي مكالمه را در انواع ديگري از جمله شعر و حماسه و نمايشنامه هم يافته اند. اين تحقيق، خوانشي است باختيني از يكي از داستان هاي هزار و يك شب به نام گوژپشت و دلاك. تلاش ما در اين جستار، يافتن ويژگي هاي اصول منطق مكالمه از جمله چند صدايي و كارناوال در اين داستان بوده است. در اين جستجو به اين نتيجه رسيديم كه مي توان اين داستان را واجد ويژگي هاي كارناوالي و بعضي از مؤلفه هاي چندآوايي دانست.