پذيرش داستان هزار و يك شب با توجه به مولفة خوانندۀ ضمني، در ادبيات كودك و نوجوان ايران (موردكاوي سند باد بحري، بررسي محتوايي)

تحولات جديد در حوزۀ ادبيات تطبيقي و نقد ادبي، به انتقال اهميت كامل، از متن و نويسنده، به خوانندگان و روند دريافت و پذيرش متن انجاميد. اين تحولات در خلال نيمة دوم قرن بيستم در آلمان ريشه دواند. استقبال نظريه اي نقدي است كه خوانندۀ متن را، در مركز بررسي هاي نقدي قرار مي دهد، منتقدان خواننده محور، اثر ادبي را تنها آن چيزي كه بر روي كاغذ است نمي دانند بلكه به نظر آنان زماني اين صفحات تبديل به اثر مي گردند كه مورد بازآفريني قرار بگيرند. اين نظريه زمينة مناسبي را در اختيار منتقدان ادبي قرارداد تا به بازنگري روابط ميان نويسنده، اثر و خواننده بپردازد و با پرده برداري از اين روابط نشان داد كه علاوه بر آفرينش، دريافت و خوانش اثر نيز سطوح مختلف و فراواني را شامل مي شود كه اثر را از نوعي ارجاع مداوم به واقعيت مبرّا مي كند و به چندگانگي تفسيرهاي ممكن مي انجامد. در اين مقاله با توجه به تعريف «هانس رابرت ياوس» و «هوگفانگ آيزر» از نظريه پذيرش، با روش توصيفي - تحليلي نحوۀ پذيرش از سندباد بحري در حوزۀ ادبيات كودكان، بر اساس نظرية استقبال، مورد بررسي قرار گرفته است. با توجه به اينكه هر متن، در عصور مختلف، توسط خوانندگاني با افق انتظارهاي مختلف، مورد بازخواني قرار مي گيرد و هر بازخواني از آن، متناسب با خوانندگان ضمني آن دوره است، پژوهش حاضر در نظر دارد ميزان "ادغام افق ها" را كه از كتاب اصلي و خوانشي دوباره از آن در دورۀ ديگري سرچشمه مي گيرد تعيين كند. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه نويسندگان حوزۀ ادبيات كودكان با تأثيرپذيري از مباحث تربيتي نو و مدرن، سندباد بحري را همچون اهرمي آموزنده و با هدف ارائة پيام هاي اخلاقي براي كودكان و نوجوانان ترسيم كرده اند.