ويژگي‌هاي متمايز و برجسته پهلوان‌ بانوان در رواياتِ حماسي فارسي

يكي از نكات قابل‌تأمل در متون حماسيِ ايران‌زمين، وجود پهلوان‌ بانواني است كه دلاوري، شجاعت، سلحشوري و رزم‌آوري آنان زبانزدِ خاصّ و عام است. مردان جنگي در ميدان‌هاي نبرد، در مقابل اين دلاوران از پاي در مي‌آيند و غرور سلحشورانه‌شان در هم مي‌شكند. وجود چنين پهلواناني احتمالاً باقي‌مانده‌ي سنت و فرهنگي است كه در آن زنان و يا ايزدبانواني نيرومند نقش آفريني مي‌كردند.اين پهلوان‌بانوان زيباروي در بيش‌تر ويژگي‌هايِ رزمي با هم‌آوردان مرد خود برابرند، اما آن‌چه در خور توجه است، وجود ويژگي‌هاي برجسته‌اي در ميان برخي از آنان است؛ ويژگي‌هايي كه موجب تمايزشان از ديگر پهلوانان مي‌گردد. شايد بتوان گفت كه اين تمايز خصيصه‌ها، از جنسيّت مؤنّث آنان سرچشمه مي‌گيرد. موضوع مورد بحث اين مقاله، همين ويژگي‌هاي منحصر به فرد است. در اين پژوهش، پهلوان‌بانوان مطرحِ روايات حماسي فارسي چه ايراني و چه انيراني، معرفي مي‌شوند و ويژگي‌هاي متمايزي در آنان مانند زيباييِ خيره‌كننده، عشق‌ورزي و همسرگزيني، پنهان كردن جنسيّت در نبرد، تظاهر به مرد بودن و جنگ با خواستگار شرح داده مي‌شود تا نقش اين گروه پهلوانيِ كمتر شناخته شده در روايات حماسي بيش‌تر مورد توجّه قرار گيرد. دو گروه پهلوان‌بانو در تمام ويژگي‌هاي برجسته‌شان به غير از عشق ورزي و همسرگزيني با يك‌ديگر شباهت دارند.