كليدواژه :
محله سراب مشهد , جهان بيني اسلامي , ساخت محله , اصول , هويت كالبدي
چكيده فارسي :
شهر و محله به عنوان كالبد زيست انسان، انعكاس دهنده ي ايدئولوژي حاكم بر انديشه ساخت آن است. بر اين اساس، شهر مسلمانان بازتابي از
انديشه هاي متعالي دين مبين اسلام مي باشد. يكي از اركان اساسي محله در شهري كه هويت مذهبي آن اسلامي است، ساخت و سازمان فضايي است
كه نقش اساسي در نمود باورهاي معنوي در زندگي عيني و كالبد محله دارد . اين پژوهش با اين فرض كه ورود ايدئولوژي و انديشه اسلامي به عرصه
ساخت كالبدي فضاي زيست انسان، تغييراتي واضح در كالبد آن ايجاد نموده است، با به كارگيري روش توصيفي- تحليلي و از طريق مطالعۀ اسنادي
و ميداني درصدد تشخيص و بررسي هويت كالبدي در ساخت محله در زمان ورود اسلام به ايران و شناسايي اصول حاكم بر آن است تا از طريق
مداخلات طراحانه، بتواند بخشي از هويت آن را شناسايي، احيا و تقويت نمايد. بر اين اساس با اتكا به منابع نظري و بررسي نمونه هاي موجود، براي
احياي هويت كالبدي در ساخت محله مبتني برجهان بيني اسلامي اصولي مشخص گرديد كه اين اصول عبارت اند از: وحدت، عدالت، توازن، اندازه و
تناسب، سلسله مراتب، امنيت، طبيعت گرايي، حد و حريم، درون گرايي و مركزيت. سپس اين اصول در ساخت محله سراب مشهد به عنوان نمونه
مطالعاتي بررسي و سنجش و درنهايت راهبردها و پيشنهادهايي براي احياي هويت كالبدي ساخت محله موردمطالعه پيشنهاد گرديده است. نتايج
نشان مي دهد ساختار محله سراب كه يكي از قديمي ترين محلات شهر مشهد است با اصول حاكم بر محلات شكل گرفته منطبق بر انديشه اسلامي
فاصله زيادي داشته و از طرفي با توجه به فرصت هاي موجود در محله امكان ايجاد و تقويت ساخت محله مبتني بر اين اصول هويت بخش وجود دارد.
تقويت هويت كالبدي محله سراب مستلزم بازطراحي ساخت كالبدي بر مبناي اصول راهبردي مستخرج از انديشه و جهان بيني ناب اسلامي است.
چكيده لاتين :
The city and the neighborhood as the body of the human body, reflect the ideology governing the idea of
making it. Accordingly, the Muslim city is a reflection of the transcendental thoughts of Islam. One of the
essential elements of the neighborhood in a city whose religious identity is Islam is the organization and space
organization that plays a fundamental role in the expression of spiritual beliefs in the objective life and the
physical structure of the neighborhood. This research is based on the assumption that the entrance of ideology
and Islamic thought to the physical building of the human space environment has made some obvious changes
in its structure. Using descriptive-analytical method, through documentary and field studies, this study seeks
to identify and investigate physical identity in the construction of the neighborhood. At the time of Islam's
arrival in Iran, it is the principled identification that it can identify, rehabilitate and strengthen its identity
through design interventions. Based on this, relying on theoretical sources and examining existing instances,
it was revealed that the principles of unity, justice, balance, size and proportionality, hierarchy, security,
naturalism, limitations have been established to revive physical identity in building a neighborhood based on
Islamic fundamentalism. and privacy, introversion and centrality. Subsequently, these principles have been
considered in the construction of the Sarab neighborhood of Mashhad as an example of study and, finally,
strategies and suggestions have been proposed to revise the physical identity of the construction of the
neighborhood. The results show that the structure of Sarab neighborhood, one of the oldest neighborhoods of
Mashhad city, is far from the principles of governing neighborhoods formed according to Islamic thought. On
the other hand, given the opportunities in the neighborhood, it is possible to create and strengthen the
construction of the neighborhood based on these identity principles. . The enhancement of the physical identity
of the Sarab neighborhood involves the redefinition of the construction of a body based on strategic principles
extracted from the pure Islamic worldview.
