سير گسترش صحن هاي مجموعه حرم امام رضا (ع) در طول تاريخ و مقايسه نسبت هاي هندسي آنها با نسبت هاي طلايي به مثابه فضاي عمومي

Comparing courtyards of Imam Reza's shrine geometric proportions with golden ratios as public spaces

بررسي ويژگي هاي آثار معماري شكل گرفته در دوره هاي مختلف تاريخي همواره براي ما آموزنده بوده است. معماري ايراني اسلامي با تزيينات و جزييات خود آنچنان ديد محققان و منتقدان را مجذوب خود كرده كه مطالعات جامعي در زمينه تزيينات صورت گرفته و مبحث تناسبات كلي فضا ها تا حدي محجور مانده است. استفاده از نسبت هاي هندسي معنادار يكي از ويژگي هاي مسترر در معماري ايراني اسلامي است. اين موضوع ما را بر آن داشت تا با پژوهشي موردي در اين باب شايد بتوانيم گوشه اي از ناديدني هاي معماري ايراني اسلامي را تبيين كنيم. اين پژوهش در پي يافتن پاسخي است براي اين پرسش كه آيا تناسبات فضايي صحن هاي حرم امام رضا(ع) منطبق بر تناسبات طلايي بوده است يا خير؟. روش تحقيق به گونه ايست كه ابتدا 9 صحن از 11 صحن موجود در مجموعه حرم امام رضا (ع) انتخاب گرديد، سپس اندازه مربوط به صحن ها كه طول ، عرض و ارتفاع باشد بدون در نظر گرفتن ايوان ها و حوضچه ها استخراج گشت و در نهايت با تهيه جدول و همچنين مقايسه نسبت ها با نسبت طلايي در نمودار به اين نتيجه دست يافت كه صحن هاي انقلاب، قدس، هدايت و جمهوري نسبت هاي طول و عرضشان با نسبت هاي طلايي منطبق است.

The study of the features of architectural works built in various historical periods has always been instructive to us. The Iranian-Islamic architecture with its finest details and decoration has attracted scholars who have made comprehensive studies on decorations, and the subject of general proportions of the space has remained uninterested. Using meaningful geometric ratios is one of the main features of Iranian-Islamic architecture. This led us to study a case in this regard that we might be able to explain some of the Iranian- Islamic architecture mysteries. This research seeks to answer the question of whether the spatial proportions of the courtyards of the shrine of Imam Reza (AS) were consistent with golden proportions or not? The research method was as follows: At first, nine courtyards were selected from 11 courtyards in the Imam Reza shrine building, and then the size of the courtyard, length, width, and height, were extracted irrespective of the porches and ponds, and eventually By preparing the table and comparing the proportions with the golden ratio on the chart, it is concluded that the courtyards of Enghelaab, Quds, Hedayat, and Jomhuri correspond to their length and width proportions with golden proportions.