كمينه سازي مولفه هاي مسكن برمبناي انديشه اسلامي با هدف مناسب سازي آن براي قشر كم درآمد

چكيده "مسكن" مشتمل بر واحد سكونت انسان و محيط آن، مهمترين بستر شكل گيري جهان بيني انسان و پاسخ گويي به اصلي ترين نيازهاي وي در ، جهت رشد و تعالي مي باشد. برخورداري از مسكن مناسب يكي از نيازهاي اساسي در دين اسلام، قوانين ملي و بين المللي است. لذا، طراحي مسكن مطلوب و متناسب با شان و منزلت انسان – صرفنظر از نژاد، مليت، زبان، قوميت، طبقه اجتماعي و توان مالي- موضوعي است كه امروزه با توجه به فراگيري فقر و اختلاف طبقاتي ، بيش از پيش به تلاشهاي نظري و عملي نيازمند است. از اين رو هدف از اين نوشتار، تبيين مولفه هاي مسكن كه بتوان با كمينه سازي آنها كيفيت مسكن و پاسخگويي آن به نيازهاي اساسي انسان را در حد مطلوب حفظ نمود و تاكيد بر مولفه هايي است كه كمينه نمودن آنها آسايش ساكنين را مختل نموده و با توجه به طول زمان حضور انسان در مسكن، آسيب هاي جسمي و روحي را متوجه آنها مي نمايد. به اين منظور ابتدا به روش تفسيري- تحليلي، مباني طرح و ساخت مسكن را در منابع اسلام، بررسي نموده و به روش كتابخانه اي پيشينه خانه سازي براي قشر كم درآمد در ايران و مباني مسكن حداقل بررسي شده است. بر اساس نتايج، مي توان با كمينه سازي برخي مولفه هاي طراحي از جمله تنوع اشكال و تناسبات، ارتفاع طبقات، تنوع در تيپ اجزاي الحاقي، تنوع در مصالح مصرفي، تعدد فضاهاي تك منظوره، و از طريق مجتمع سازي فضاها در مقياس محيط و واحد مسكوني، انعطاف پذيري و افزايش كارايي زيربنا، هزينه هاي ساخت و بهره برداري مسكن را به ميزان قابل توجهي كاهش داد. از طرفي عواملي چون اجتماع پذيري محيط خانه، دسترسي به محيط اشتغال، حفظ حريم خانواده در محله، حفظ حريم خصوصي افراد خانه، اهميت فضاي باز، كاربري ها و زيرساخت هاي لازم در محيط مسكوني، و زيربناي متناسب با سبك زندگي و نياز خانواده ايراني، قابل كمينه سازي نبوده و كميت و كيفيت آنها بايد متناسب با نياز خانواده تامين گردد.