نگاهي پديدارشناسانه به مرگ انديشي دو عارف: باباطاهر و شمس تبريزي

بسياري از شاعران و نويسندگان در شاهكارهاي خود معناي مرگ را از دلزندگي و معناي زندگي را از دل مرگ بيرون كشيده اند. تفكر در مورد مرگ همواره قسمت عمده اي از فلسفة زندگي را ميان عرفاي ايراني تشكيل داده است. مأموريت اصلي جامعه شناسي پديداري مرگ، مطالعة فرايندهاي پس از مرگ به صورت پديدار ذهني در جامعه است. مرگ ها در عميق ترين تأثيرات خود به صورت متنِ ادبيِ سوزناك يا عبرت انگيز درمي آيند و بر ذهن مخاطب نفوذ مي كنند. نوشته هاي ادبي چه به صورت نظم و چه در شكل نثر مي توانند در تشكيل مفهوم مرگ در جامعة ايراني مؤثر باشند. در روش تحقيق اين مقاله مطابق الگوي دونيش و گروكر نخست به توصيف متون مورد نظر پرداختيم و سپس واحدهاي معنايي يافته شده را به صورت موضوعات اصلي تجارب ذهني مرگ در اشعار باباطاهر و نوشته هاي شمس دسته بندي كرده ايم. سپس تمايز پديدارشناسانة تجارب ذهني مرگ باباطاهر و شمس تبريزي را در انتهاي كار توضيح داده ايم. در عرفان عاميانة باباطاهر مرگ بيشتر پديده اي هستي شناختي، مبهم و عبرت آموز است اما در مقالات شمس مرگ مفهومي بانشاط و مثبت است كه گاهي ارزشمندتر از زندگي است و همواره معناي آزادي و تكامل را در خود دارد