بررسي زمين شناسي مهندسي منابع آب كارستيك غرب ايران (مطالعه موردي تاقديس سلطان )

كاهش شديد منابع آب سطحي ، و افت شديد در منابع آب آبرفتي كه به واسطه بيلان منفي در حوزه هاي آبريز ايجاد گرديده است، توجه خاص به منابع آب كارستي در نقاط مختلف كشور را بيش از پيش به خود اختصاص داده است.كارست به عنوان يك پديده خاص مربوط به مناطق خاصي از جهان و ايران در حقيقت نتيجه فرآيند انحلال در برخي توده هاي سنگي كربناته، سولفاته، وكلروره در حضور جريان هاي آب با شرايط اسيديته و سرعت ،و شيب هيدروليكي ويژه اي اتفاق مي افتد. ساختارهاي تكتونيكي در تشديد اين پديده نقش زيادي ايفا مي كنند و هر كجا تكتونيك شديد عمل كرده باشد با وجود ساير شرايط اشاره شده مي توان انتظار توسعه مناطق كارستي را داشت. منابع كارستي در ايران در بيش از 11 درصد سطح كشور و اكثرا در زون هاي ساختاري زاگرس چين خورده و زاگرس مرتفع، البرز ، كپه داغ و در ايران مركزي پراكنش دارند. زاگرس چين خورده به ويژه زاگرس جنوبي بيشترين منابع كارستي ايران را در خود جاي داده است. سازندهاي سخت اين منطقه كه نقش اصلي را در پتانسيل بالاي كارست دارند غالبا سازندهاي آسماري – شهبازان و سروك مي باشند. تاقديس سلطان در شمال شهر پلدختر يكي از مهمترين مناطقي از زاگرس جنوبي مي باشد كه پديده هاي سطحي و زير سطحي كارستي در آن بخوبي گسترش دارند. اين قابليت باعث شده است تا اين ساختار زمين شناسي يكي از مهمترين منابع آب كارستي در منطقه شناخته شود. در توسعه كارست در اين تاقديس و منابع آب موجود در آن، مهمترين عامل ثانويه مي تواند تخلخل ناشي از توسعه سيستم هاي ناپيوستگي در توده هاي سنگي سازند سروك باشد. بررسي هاي ميداني و استفاده از تكنيك دور سنجي در جهت بر قراري يك ارتباط منطقي ميان ساختارهاي زمين شناسي و منابع آب كارستي منطقه نشان مي دهد در سطح منطقه، درتاقديس سلطان در دره گل گل سيستم هاي درزه كششي به ويژه درزه هاي عمود بر محور چين مي باشند، همچنين در اين منطقه توسعه كارست در سازند سروك و آسماري - شهبازان شديد بوده ولي در سازند ايلام اندك مي باشد. بيشترين چشمه هاي منطقه از نوع چشمه هاي محصور و ارتزين بوده كه در ميان لايه هاي آهكي سازند گورپي قرار دارند. منابع كارستي منطقه عمدتا به شكل مختلط از بارش هاي منطقه تغذيه مي كنند و از لحاظ مورفولوژكي در رده كارست هاي انتقالي و از لحاظ تكتونيكي در رده كارست هاي چين خورده قرار مي گيرند. عمده چاه هاي در حال بهره برداري در ارتفاع كمتر از 1000 متر و در سازند سروك حفر شده اند و فاصله منابع آب از سيستم هاي گسله منطقه كمتر از 1200 متر مي باشد.