ارائه راهكارها ي مديريت منابع آب در سازندهاي سخت سيزده حوضه آبريز استان آذربايجان شرقي با توجه به ماهيت هيدروژئولوژي و بيلان سازندهاي سخت

در اين تحقيق سازندهاي سخت سيزده محدوده مطالعاتي استان آذربايجان شرقي از نظر هيدروژئولوژي و بيلان مورد بررسي قرار گرفت. با استفاده از اطلاعات منابع آب سازندهاي سخت آماربرداري شده در تير 1392 و نقشه هاي زمين شناسي اين محدوده ها چهار گروه هيدروژئولوژيك كربناته، ولكانيك، كلاستيك و كريستاله شناسايي تفكيك و تخليه منابع آب، آبدهي ويژه و خواص هيدروژئولوژي آنها مقايسه گرديد. در منطقه مورد مطالعه مناسبترين گروه هيدروژئولوژيك از نظر آبدهي ويژه گروه كربناته و سپس ولكانيك و بعد از آنها سازندهاي گروه كلاستيك و كريستاله تعيين گرديد. آبخوانهاي تشكيل شده در سنگهاي ولكانيك ،كلاستيك و كريستاله از نوع درز و شكافي Fractured aquifer مي باشد كه متفاوت از سازندهاي كربناته و كارستي مي باشند. بيلان محاسبه شده در طول دوره متوسط 30 ساله نشان داد كه به طور متوسط بيش از 70 درصد از بارش سالانه تبخير و حدود درصد رواناب و بقيه نفوذ يافته كه در نهايت به صورت زهكشي از سازندها توسط چشمه هايي با آبدهي كم در مسير آبراهه ها خارج ميگردد. با توجه به نتايج بيلان در سازندهاي سخت و پوشش بيش از 70 درصد سطح استان از سازندهاي آذرين و دگرگوني با نفوذپذيري كم (گروه هيدروژئولوژيك ولكانيك ،كلاستيك و كريستاله) بهترين روش مديريت آب در آبخوان هاي سازند سخت اين نواحي بعد از استفاده بهينه از منابع آب سدهاي موجود،كنترل مديريت محلي آب چشمه هاي كوچك در مظهر با احداث استخرها و يا منبع ذخيره اي مناسب مي باشد . سپس در صورت ضرورت ،حفر چاههاي دستي دهانه گشاد با مقطع دايره و يا ذوزنقه اي( Dug wells ) با عمق كم در ناحيه رگوليت به جا مانده در دره ها و آبراهه ها و در محل برخورد درزه ها است. با توجه به بيلان منفي درياچه اروميه بهره برداري جديد از منابع آب سطحي در اين محدوده ها به خصوص به شكل سد توصيه نميگردد. عليرغم بيلان متعادل سازندهاي سخت به دليل بيلان منفي آبخوانهاي آبرفتي مجاور و ماهيت هيدروژئولوژيكي آبخوانهاي درزو شكافي توسعه بهره برداري به صورت حفر چاه عميق در اين سازندها توصيه نمي گردد.