اسب و سواركاري در فرهنگ، شعر و ادب فارسي

ه معني دونده و تيزتك است. زيرا اسب تيزتك ترين جانور اهلي است. ريشه واژه سواري هم در واژه » اس« اسب از ريشه اسب است و در اصل اسب باري بود كه بر اثر تحولات زبان شناختي به مرور زمان به صورت سواري درآمد. اسب كه آن را نمادي از نجابت و زيبايي ذكر نموده اند يكي از پرنقش ترين و اصيل ترين حيوانات اهلي در دنياي اساطير ايران باستان به شمار مي آيد. در متون اوستا و ادبيات باستاني ايران از اسب به نيكي ياد شده و هيچ حيواني چون اسب، به شكوه و زيبايي توصيف نشده است. نقش اسب در اختراعات مهمي مانند چرخ و گردونه در گذشته دور آشكار است و لذا با بكارگيري اين وسايل مهاجرت ها صورت گرفت و خيل عظيمي از انسانها از نقطه اي به نقطه اي ديگر نقل مكان كردند. اسب در تحول كشاورزي نيز تاثير فراوان داشت به طوري كه براي تهيه آذوقه آنها كه همانا يونجه دوسر باشد، سرزمين هاي زيادي زير كشت رفت و حتي صادرات اين اقلام كشاورزي باعث تحول اقتصاد منطقه گرديد. اسب، در ادبيات فارسي و فرهنگ ايراني جايگاهي ويژه دارد. شاعران ايراني در ديوان هاي خود به صورتي ستايش انگيز از اين حيوان اصيل ياد كردهاند. شاعران، عارفان، نكته پردازان و خردمندان، پادشاهان و اميران، گردان و دلاوران، دهقانان و كارورزان ايراني و دينآوران بزرگ آن را مظهر خوشبختي و رستگاري و فراست و تيزهوشي دانسته اند. با اهلي شدن اين حيوان منبع عظيمي براي كار و حمل ونقل پيدا شد و تاكنون ادامه دارد. در اين مقاله با آوردن بيت هايي از شاعران بزرگ ايران جايگاه اسب در ادبيات غنايي، حماسي و تاريخي ايران به روشني معرفي ميشود و از نام هايي كه اين حيوان نژاده در طول تاريخ پذيرفته و در كتاب هاي لغت و تاريخ و متون ديني و آثار منظوم و منثور بازتابي گسترده دارد، ياد ميشود.