اولويت‌بندي عمليات اجرايي آبخيزداري جهت كنترل مخاطرات محيطي در حوزه آبخيز (مطالعه موردي: حوزه آبخيز دشت مختاران-بيرجند)

امروزه حوزه‌هاي آبخيز به عنوان محور اصلي برنامه‌ريزي جهت توسعه پايدار در بسياري از مباحث مديريتي مطرح شده است. ارزيابي توان اكولوژيكي حوزه‌هاي آبخيز و اولويت‌بندي آن‌ها با توجه به معيارهاي مختلف اكولوژيكي، يكي از موارد مهم در برنامه‌ريزي و مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز مي‌باشد. در اين مطالعه روش تركيبي Fuzzy-AHP كه يكي از معروف‌ترين سيستم‌هاي طراحي شده براي اولويت‌بندي عمليات اجرايي آبخيزداري جهت برنامه‌ريزي و مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز مي‌باشد براي حوزه آبخيز دشت مختاران واقع در منطقه بيرجند انتخاب شد. در اين تحقيق به طور كلي 13 معيار كميت آب زيرزميني پايين‌دست، شدت سيلخيزي، حفاظت خاك، كميت آب سطحي، كيفيت آب زيرزميني پايين‌دست، علوفه توليدي، تبخير و تعرق پتانسيل، كميت آب زيرزميني بالادست، تركيب گياهي، فرسايش آبي، فرسايش بادي، ظرفيت چرا و كيفيت آب زيرزميني بالادست اندازه‌گيري شدند. سپس حوزه مختاران به 3 بلوك ارتفاعات شمالي، جنوبي و دشت حوزه كه هر كدام داراي شاخص‌هاي خاص خود مي‌باشد تقسيم گرديد. بنابراين با توجه به روش تركيبي Fuzzy-AHP و معيارهاي در نظر گرفته شده براي هر بلوك مشخص شد كه زيرحوزه‌هاي M`15، M`16، M`18، M`19، M`20، DAGH (در محدوده دشت حوزه)، M43، M50، M51 (در محدوده ارتفاعات جنوبي حوزه)، M15، M22 و M26 (در محدوده ارتفاعات شمالي حوزه) در بالاترين اولويت قرار داشته و جزء نقاط بحراني حوزه مختاران محسوب مي‌شوند در صورتي كه زيرحوزه‌هاي M6، M9، M19، M`5 و M`6 (در محدوده ارتفاعات شمالي حوزه) در پايين‌ترين اولويت نسبت به ساير زيرحوزه‌ها قرار گرفته‌اند.