هويت‌مداري طبيعت‌گرا بررسي نقش روستاشهرها در هويت‌مداري شهرهاي امروزي

در همه شهرها فضاهاي طبيعي به عنوان برجسته‌ترين شاخصه‌هاي منظر شهري، نقش مهمي را در غناي خاطرات بصري و حس هويت ساكنين ايفا مي‌كنند اين عناصر با توجه به باورهاي طبيعت‌گراي ديرينه ايرانيان نقشي دو چندان در منظر شهرهاي ايراني دارند. شهر تهران نيز به دليل موقعيت خاص طبيعي خود و قرارگيري اش در دامنه رشته كوه‌هاي البرز، داراي فضاهاي طبيعي هويت‌سازي مي‌باشد كه امروزه در اثر روند شتاب‌زده شهري شدن مورد مخاطره قرار گرفته‌اند. پس از ورود متاخر مدرنيته به ايران، اين فضاهاي طبيعي نظير نواحي روستايي كه تا پيش از اين نمونه‌‌اي از تعامل سازش‌گرانه انسان و طبيعت در همسايگي شهر بودند، مورد تهاجم روند فزاينده شهري شدن و ساخت و ساز قرار گرفتند و عملكرد و هويت خود را از دست دادند. سكونت‌گاه هاي روستايي اطراف تهران در اثر توسعه شهر به سمت آنها در متن شهر قرار گرفتند و تفكيك باغات و زمين‌ها كشاورزي و ساخت و ساز در آنها سببكم رنگ شدن نقش اكولوژيك آنها به عنوان فضاي سبز توليدكننده و تفرجي شد. البته در برخي از نقاط در حوالي رشته كوه‌هاي شماليبرخي از اين سكونت‌گاه هاي تغيير شكل يافته كه در منظر شهري تهران با نام روستاشهر شناخته مي‌شوند، ساختار ارگانيك خود را حفظ كرده و به عنوان نقاط تفرجي عمل مي‌كننداگرچه ديگر نقش توليدكنندگي ندارند. گردشگري روستايي راهبردي عملي براي غلبه بر مشكلات هويتي ناشي از توسعه نامنطبق شهر با بسترطبيعي آن در شهرهايي نظير تهران مي‌باشد. با عيان‌سازي نقاط كانوني تلاقي شهر و طبيعت و احياي كالبدي و عملكردي آنها فضاهاي تعاملي و توليدكننده‌اي خلق خواهند شد كه مي‌توانند بهترين نقاط براي توسعه كيفي شهر باشند؛ نظير سلب مالكيت خصوصي در برخي از نقاط روستاشهري تهران و احياي آنها به عنوان نقاط تفرجي در قالبفضاهاي سبز عمومي و پارك‌ها. اين اقدامات مي‌توانند علاوه بر حل مشكل بي‌هويتيشهر تهران، به ايجاد چرخه سازنده و دوطرفه ميان انسان،شهر و طبيعت كمك كنند. اين نوشتار بر آن است تا بابررسي يك نمونه موفق خارجي و تكيه بر ويژگي‌هاي فضاهاي روستاشهري امكان در پيش‌گيري رويكردهاي طبيعت‌گرانظير گردشگري روستايي را در راستاي ايجاد هويت‌مداري را در شهرتهران بررسي كند.