تبيين و بررسي كالبد محيط و حس تعلق به مكان در فضاهاي فرهنگي

مكان پديده‌اي است كه انسان در طول زندگي خود به آن معنا بخشيده و به آن وابسته مي‌شود. وابستگي به مكان از كيفيت فضا و نحوه‌ي طراحي متاثر است. انسان‌ها به تجربه حسي، عاطفي و معنوي خاص نسبت به محيطي كه با آن سر وكار دارند، نياز دارند. اين نيازها از طريق تعامل صميمي و نوعي هم‌ذات پنداري با مكاني كه با آن سر وكار دارند، قابل تحقق است. محيط كالبدي و تاثيرات آن در زندگي روزمره مردم از مسائلي است كه در سال‌هاي اخير از طرف متخصصين بسياري مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. براي ايجاد حس مكان، محيط بايد داراي كاراكتر و ساختاري ويژه باشد. مشخصات كالبدي مانند پيوستگي بصري، محصوريت بصري، تضاد و تنوع، ديد، خروجي و ورودي، منظرسازي و نام‌گذاري از عناصر عيني هستند كه حس مكان را افزايش و تقويت كرده، باعث ايجاد حسي قوي از فضا در استفاده‌كنندگان آن مكان مي‌شود. عوامل كالبدي محيط، در شكل‌گيري معناي حس تعلق نقش وابسته را ايفا نموده و با تسهيل فعاليت‌ها، منطبق بر الگوي رفتاري افراد و با تامين نيازهاي استفاده‌كنندگان از مكان، در برقراري تعلق اجتماعي محيط موثر واقع شده و امكان ايجاد و ارتقاء پيوندهاي اجتماعي در محيط را فراهم مي‌نمايند. همچنين به عنوان مولفه‌هاي فرهنگي و نمادها، واسطه بصري در ايجاد ارتباط ذهني بين استفاده‌كنندگان از مكان را فراهم مي‌نمايند. در جامعه امروزه فضاهاي عمومي فرهنگيبه واسطه عدم حضور شهروندان با گذشت زمان بعد اجتماعي خود را از دست مي‌دهند. وجود عنصر حس تعلق به مكان در فضاهاي فرهنگي و معماري موجب تبديل مكاني با خصوصيات ويژه مي‌شود كه موجب حضور هرچه بيشتر افراد و افزايش تعاملات اجتماعي و كيفيت محيط مي‌گردد.