ساخت و سازمان شهر ايلخاني و مقايسه آن با دوره هاي پيشين

از زماني كه انسان ها به يكجانشيني روي آوردند و شهرها پديدآمد، عوامل مختلفي درمكان يابي، نظام شهري و سازمان فضايي شهر دخيل بودند كه از مهم ترين اين عوامل مي توان به آب و هواي مناسب، نظام حاكم، ساختاراجتماعي، نيازهاي مردم و... اشاره نمود. باگذشت زمان و تغييرحكومت ها، نيازهاي مردم و شرايط حاكم، شاهديم كه اين ساختار و سازمان شهري دستخوش تغيير و تحوّل بوده است.در سير تحول سازمان فضايي شهر تا دوره ي ايلخاني، هر چند خيلي از مفاهيم ديني در تكامل شكل شهر اسلامي دخالت داشته اند امّا در برخي دوره ها به صورت منطقي شاهد افول و انحطاط برخي ارزش ها و اوج گيري برخي ارزش هاي ديگر هستيم.اين روند با حضور غارتگرانه اوّليّه مغول، در ابتدا دچار ضربه هاي شديدي شد. بعدها و با تحوّلاتي كه كليدشان در اين دوره نهفته است، شاهد حضور دوباره و پررنگ تر ايدئولوژي و ديدگاه مذهبي هستيم كه به عنوان يكوحدت دهنده، تمامي مفاهيم ناب دوره هاي پيشين را به هم مي دوزد.اكنون كه نشاني از شهرهاي ايلخاني در دست نيست و به دلايلي چون حوادث طبيعي، ويراني هااز بين رفته و فقط نام و خاطره اي از آنها باقي مانده است. اهميّت شناخت ساختار شهر دوره ايلخاني بيش از پيش هويدا مي گردد.؛ در اين مقاله كه با روش تحقيق تفسيري تاريخي انجام شده با بررسي سه پايتخت از اين دوره مراغه، تبريز، سلطانيه و پاره اي ديگر از شهرهايي كه به نوعي در اين برهه پررنگ تر و يا مشخص تر گشته؛ تخت سليمان، اوجان، ورامين، نائين،سبزوار، شنب غازان، ربع رشيدي؛ با استفاده از متون تاريخي جهت رسيدن به تصويري از شهرهاي اين دوره و تفاوتهاي آن با دوره هاي ماقبل، پرداخته شده كه با توجه به اندك بودن مجال در اين مقاله به ارائه نتايج اصلي آن مي پردازيم.