تعيين اولويت كشت محصولات گندم، جو و ذرت در بخشي از اراضي دشت مغان با روش TOPSIS

Cultivation Priority Determination for Wheat, Barley and Maize in an Area of Dasht-e-Moghan Land Using TOPSIS Method

روش‎هايي مانند‎ تاپسيس در تحقيق مديريت پايدار و استفاده مناسب خاك مهم بوده كه در دهه اخير به ‎سرعت توسعه يافته‎اند. اين روش براي تعيين اولويت كشت گندم، جو و ذرت در 12000 هكتار از دشت مغان و با مطالعه 167 خاكرخ استفاده شده است. نهايتاً پس از نمونه‎برداري، تجزيه نمونه‎ها و رده‎بندي خاك‎ها، 8 ويژگي عمق خاك، آهك، گچ، pH، EC، ESP، شيب و اقليم جهت محاسبات تعيين اولويت كشت با روش تجزيه به مؤلفه‎هاي اصلي انتخاب و وزن‎هاي آنها بر اساس روش ماتريس مقايسه زوجي تعيين گرديدند. اولويت كشت تمام واحدهاي اراضي به ‎جز واحدهاي 13 و 16 به‎علت محدوديت pH، به ترتيب به محصولات جو، گندم و ذرت اختصاص يافت. روش تاپسيس به دليل ماهيت مقايسه توأم فاصله گزينه (محصول) از ايده‎آل مثبت و منفي، استاندارد‎سازي داده‎ها به‎ روش نرم اقليدسي و همچنين استفاده از معادلات و ماتريس‎هاي رياضي و وزن‎هاي مناسب كار اولويت‎بندي را به نحو مناسبي انجام مي‎دهد.

Methods such as Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) were important research fields for soil sustainable management and suitable usage that have quickly developed in this decade. This method has been used for determination of cultivation priority of wheat, barley and maize in 12000ha of Dasht-e-Moghan with 167 soil profiles. Finally after soil sampling, analysis and soil classification, eight properties of soil depth, lime, gypsum, pH, EC, ESP, slope and climate were selected for calculation of cultivation priority determination using principal component analysis and the criteria weights determined via pair-wise comparison matrix method. Cultivation priority in land units except in units 13 and 16 by pH limitation was allocated to barley, wheat and maize respectively. TOPSIS method set prioritization as suitable, which was related to twin comparing nature of alternative (crop) from positive and negative ideal, data standardization with Euclidean norm method, using mathematical equations and matrixes as well as suitable weights.