رابطه شاخص انبساط آزاد با نگهداري رطوبت در خاك

Relationship free swelling index with moisture retention of soil

تخمين غيرمستقيم منحني مشخصه رطوبتي خاك از داده‌هاي زوديافت بخش مهمي از تحليل داده‌هاي خاك را تشكيل مي‌دهد. در اين تحقيق تعداد 147 نمونه خاك دست خورده و دست نخورده از چهار استان ايران تهيه و متغيرهاي توزيع اندازه ذرات، جرم مخصوص ظاهري (BD)، شاخص انبساط آزاد (FSI) و ظرفيت تبادل كاتيوني (CEC) اندازه‌گيري شد. از FSI و CEC به همراه ويژگي‌هاي پايه خاك (نسبت سيلت به شن، رس و BD) به عنوان تخمينگر در تخمين نقطه‌اي منحني مشخصه رطوبتي خاك با روش رگرسيوني استفاده شد. استفاده از شاخص انبساط آزاد باعث بهبود دقت تخمين مقدار رطوبت در تمام مكش‌ها (10، 30، 100 و 1500 كيلوپاسكال) شد. استفاده از CEC موجب بهبود تخمين رطوبت در بخش ايجاد و اعتبارسنجي غالب مكش­ها شد. به طوركلي CEC نسبت به FSI بهبود بيشتري در تخمين رطوبت در مكش­هاي مختلف ايجاد كرد، ولي FSI متغير ارزانتري براي استفاده به­عنوان تخمين­گر است.

Indirect estimates of soil moisture characteristic curve from the readily available soil data is an important part of the analysis of soil data. In this study, a total of 147 disturbed and undisturbed soil samples were taken from the four provinces of Iran and their particle size distribution, bulk density (BD), free swelling index (FSI), cation exchange capacity (CEC) water content at different matric suctions were measured. Free swelling index, along with the soil basic properties (ratio of silt to sand, clay and BD) were used as estimators to estimate soil moisture characteristic curve by regression method. Using free swelling index improved the accuracy of estimates of the moisture content at all matric suctions (10, 30, 100 and 1500 kPa. Using CEC as an estimator improved the estimation of moisture content, in the training and testing steps of most matric suctions. In general, CEC was more efficient than the FSI in the estimates of soil moisture content at different matric suctions, but FSI was a cheaper estimator.