پذيرفتاري مغناطيسي خاك و ارتباط آن با برخي از عناصر مغذي قابل جذب

Soil magnetic susceptibility and its relationship with some of the available nutrients

در اين مطالعه كارايي پذيرفتاري مغناطيسي براي پايش عناصر مغذي گياه شامل آهن، منگنز، روي و مس در فاز قابل‌جذب خاك، دو شهرستان دهاقان و شهرضا در استان اصفهان بررسي گرديد. 40 نمونه از خاك سطحي در عمق 20-0 سانتي‌متري از اين شهرستان‌ها برداشت شد و پذيرفتاري مغناطيسي نمونه‌ها در دو فركانس پايين و بالا توسط دستگاه MS2 اندازه‌گيري شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد در كل منطقه مورد مطالعه بين پذيرفتاري مغناطيسي خاك و عناصر مس، روي و منگنز همبستگي معني‌دار آماري وجود ندارد؛ اين امر مي‌تواند به دليل عدم ورود آن‌ها به شبكه ساختماني كاني‌هاي فرو مگنتيت باشد. همبستگي منفي ميان فلز آهن و پذيرفتاري مغناطيسي خاك نشان مي‌دهد كه افزايش غلظت اين عنصر در فاز قابل‌جذب، لزوماً دليل بر بالا بودن اين عنصر در ساختار كاني‌هاي مغناطيسي خاك نبوده و تأثيري مثبت بر مغناطيس نخواهد داشت. بر اساس اين مطالعه مي‌توان نتيجه گرفت كه به منظور پايش فلزات سنگين در بخش‌هاي قابل‌جذب خاك و همچنين مناطقي كه تحت تأثير منبع مشخصي از آلودگي نباشد سنجش پذيرفتاري مغناطيسي كارايي بالايي ندارد.

In the present study, the potential of the magnetometric method to monitoring the available plant nutrient elements such as iron, manganese, zinc and copper was evaluated, also their relationship with soil characteristics of the two town of Isfahan Province (Dehaqan and shahreza) were investigated. A total of 40 topsoil samples were collected (0-20 cm depth) and the magnetic susceptibility (χ) of the collected samples was measured at both low and high frequency using the Bartington MS2 dual frequency sensor. The results indicated that no significant correlations were found between the soil magnetic susceptibility and the bioavailable metals of Cu, Zn and Mn in the whole of the study area that it can be probably due to lack of penetration of these elements into the lattice structure of the ferromagnetic materials. The negative correlations between magnetic susceptibility and Fe showed that the increase of the bioavailable concentration of Fe is not necessity related to the high contents in the soil magnetic structure so it won t affect magnetic susc­­­­­­­eptibility positively. Based on this study it can be concluded that in order to monitor the heavy metals in the bioavailable fraction of soils and also, the area that are not affected by the certain sources of pollution, susceptibility-based monitoring techniques have no a high efficiency.