تأثيرِ «آموزه هاي ديني» در بوجود آمدنِ انديشه هاي «صلح گرايانه» در شاهنامه

«صلح» و گرايش به آن، در سراسرِ «شاهنامه» پديدار است. شاهنامه متني است كه بر خلافِ ديگر حماسه ها، از خشونت و جنگ و خون ريزي، تا آنجا كه ممكن است، خود داري و اجتناب مي ورزد. هر چند در شاهنامه، به اقتضاء حماسي بودنِ آن، جنگ و رزم نيز وجود دارد، با اينحال، به «نسبتِ» ديگر حماسه هاي مشابه، از بسامدِ «جنگِ» كمتري و همچنين از بسامدِ «صلح گرايي» بيشتري برخوردار است و اين خود داراي دلايلي چند است. بر خلافِ برخي نظريه هاي مخاطب محور، كه صرفاً به متن و برداشت هاي خواننده، توجه نشان مي دهند و «متن» را يگانه راه تأويل و تفسير متون مي دانند؛ در برخي متون همچون: شاهنامه، كه در برهه اي خاص از تاريخ و موقعيتِ اجتماعي، پديد آمده اند، مي بايست به مسائل و زمينه هايي كه شاعر در آن مي زيسته، و با توجه به همين زمينه ها، متن را پديد آورده، توجه نشان داد. به ديگر سخن، «فردوسي» با توجه به بسياري از مسائل، كه مستقيم يا غير مستقيم، تحت تأثير آنها بوده، دست به سُرايش «شاهنامه» زده است. از اين روي؛ برخي مؤلفه هاي برون متني، از جمله اديان و انديشه هايي كه شاعر از آن تاثير پذيرفته؛ وضعيتِ نژادي و فرهنگي شاعر؛ وضعيت تاريخيِ شاعر و ...، جملگي مي توانند در تبيين و تحليلِ تمايلات و گرايشات شاعر نسبت به «صلح» تأثير گذار باشند. از جمله موضوعاتي كه در اين پژوهش، به تشريح آنها مي پردازيم: تأثير آموزه هاي ديني، در شكل گيري الگو ها و پارادايمِ «صلح» در انديشة فردوسي است؛ آموزه هاي ديني در اين پژوهش شاملِ، آموزه هاي زرتشتي و آموزه هاي اسلامي(قرآن و حديث) است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه فردوسي از آموزه هاي فوق به شدت متأثر بوده است و اين عوامل تاثيرِ مستقيم بر «صلح گرايي» و «مُدارا جويي» فردوسي داشته اند.