بررسي بازتاب خلق و خو در زبان زنان هشت داستان شاهنامۀ فردوسي (بر پايۀ چندزباني باختين)

شاهنامۀ فردوسي از تأثيرگذارترين آثار ادب فارسي است كه ساختاري داستاني دارد و مي¬تواند از اين ديدگاه بررسي شود. باختين، نظريه¬پرداز روس، در بحث از چندصدايي، به پنج گونه يا لايۀ زباني شخصيت¬هاي داستاني اشاره كرده¬است. اين لايه¬ها به پژوهشگران در تحليل شخصيت¬هاي داستاني از زواياي گوناگون مانند تحليل خلق و خوي شخصيت¬ها ياري مي¬رساند. مسألۀ پژوهش حاضر آن است كه شخصيت¬هاي زن شاهنامه تا چه اندازه از چندزباني بهره برده¬اند؟ و زبان تا چه اندازه توانسته خوي و خصلت¬هاي آنان را بازتاب دهد؛ بنابراين، زبان زنان هشت داستان شاهنامه از اين ديدگاه بررسي شده¬اند و نتايج نشان داده¬است، چهار لايۀ زباني باختين را مي¬توان در زبان دسته¬اي از اين زنان يافت. زنان در شاهنامه شخصيت¬هايي گفت¬وگو محوراند و راوي در گفت¬وگوي ميان زنان و مردان، به زنان بيش از مردان فرصت سخن¬گفتن مي¬دهد. از اين ميان، تنها در زبان يك زن غيرايراني، خوي¬هاي صددرصد منفي بازتاب دارد. زبان زنان ديگر بيان¬گر خصلت¬هايي صددرصد مثبت يا آميخته¬اي از خوي نيك و بد است.