اهميت مباني فرهنگي-ديني در طراحي الگوي ايراني-اسلامي پيشرفت (با تأكيد بر دلالت‌هاي فرهنگي-مذهبي در توسعه ژاپن)

پيشرفت و توسعه مفهوم چندگانه و پيچيده اي است كه عوامل متعدد و متنوعي در سطوح گوناگون بر تحقق و گسترش آن تأثيرگذار است. از ميان اين عوامل، برخي عوامل از قبيل فرهنگ و عوامل فرهنگي را مي بايست به عنوان متغير نسبتا مغفول و پنهان و البته تعيين كننده قلمداد كرد كه به مثابه موتور محركه اصلي در پيشبرد توسعه و پيشرفت عمل ميكند. بر اين اساس، نميتوان بدون تغيير فرهنگ و خصوصا بدون نهادينه كردن فرهنگ اسلامي، نميتوان به گفتمان سازي و طراحي الگوي ايراني- اسلامي پيشرفت اميدوار بود. بر اين اساس، پرسش اصلي مقاله پيش رو آن است كه چه مؤلفه‌هايي در بطن فرهنگ و اجتماع ژاپن وجود دارد كه زمينه پيشرفت اقتصادي جهشي و شتابان اين كشور را فراهم آورده است؟ پاسخ به اين پرسش ميتواند حاوي دلالتهايي فرهنگي- مذهبي براي الگوي ايراني- اسلامي پيشرفت باشد؟ فرضيه اصلي اين نوشتار آن است كه عامل اوليه اصلي در پيشرفت صنعتي اروپاو رشد شتابان اقتصادي در ژاپن در سده گذشته حاصل تأثير پذيري از روايت هاي مذهبي و فرهنگي آنها از مقولات مرتبط با پيشرفت و توسعه است. از اين رو با الهام از اين واقعيت تاريخي، لازمه ايجاد و تثبيت گفتمان ترقي و توسعه در ايران فارغ از تغييرات سياسي در سطح دولتي، شكل گيري نوعي تحول اساسي در رويكردهاي فرهنگي- مذهبي ايرانيان نسبت به مفهوم پيشرفت خواهد بود.