كنش متقابل رفتار و فضا در فضاي عبادي و شبستان مسجد(مطالعه موردي شبستان بيت الشتاء و شبستان عباسي در مسجد جامع (عتيق) اصفهان)

Interaction of behavior and space in worship space and mosque’ shabestan (the case studies of shabestans of Atiq mosque called Beytosheta and Abasi)

مسجد جامع(عتيق) اصفهان در محله دردشت اصفهان واقع شده است. اين مسجد از گذشته تاكنون مورد استقبال مردم براي عبادت و ساير فعاليتهاي فرهنگي، سياسي و اجتماعي قرارگرفته است. شبستان مسجد به عنوان يك فضاي داخلي و محل برگزاري نماز جماعت و فردي از جمله مهمترين فضاهاي مسجد به شمار مي رود. بررسي معماري شبستان هاي مسجد جامع (عتيق) و كنش متقابل رفتار و فضا و همچنين پي بردن به نكاتي در معماري آنها كه منجر به استقبال مردم از اين فضاها شده است مي تواند در طراحي بهتر فضاي داخلي مساجد و مكانهاي عبادي راهگشا باشد. در حال حاضر نماز جماعت به هنگام زمستان در شبستان بيت الشتاء و تابستانها در شبستان عباسي برگزار مي گردد. اين دو شبستان از نظر معماري داراي تفاوتهايي هستند. در اين پژوهش كوشيده شده است ضمن بررسي تأثير ويژگيهاي معماري اين دو شبستان بر رفتار عبادت كنندگان، با يكديگر مورد مقايسه نيز قرار گيرند. نتايج اوليه پژوهش از طريق كار ميداني شامل مشاهده رفتارها و اندازه گيري ابعاد فضا بدست آمده است و در مرحله بعدي با انجام تحليلهاي بر روي اين كميت هاي فضايي به كيفيتهاي فضايي اشاره شده است. سوال پژوهش اين است كه معماري شبستان بيت الشتاء و عباسي بر رفتار استفاده كنندگان چه تأثيراتي دارد؟ نتايج پژوهش نشان مي دهند تعداد افراد بيشتري تمايل به نشستن در كنار ستون در شبستان بيت الشتاء دارند. علت اين امر تفكيك فضايي بيشتر در شبستان بيت الشتاء، وجود محور قوي در اين شبستان و عدم تمايل نمازگزاران به حضور در اين محور و همچنين فرم ستون و ابعاد آن مي باشد. مشاهدات نشان مي دهد كه مردان، احتمالاً به دليل هيجان خواهي بيشتري كه نسبت به زنان دارند، در قسمتهاي جلويي شبستان و دور از درب ورودي مي نشينند. همچنين مردان احتمالاً به دليل فضاي شخصي بزرگتري كه دارند، نسبت به زنان، فاصله بيشتري از يكديگر مي گيرند.

Jame mosque of Isfahan in the neighborhood drdasht (Atiq) is located in Isfahan. The mosque of the past has welcomed people for worship and other activities of social, political, and cultural managers. The nave of the mosque as a venue interiors and individual prayer in congregation and including the main mosque to spaces. The nave of the mosque architectural review (Atiq) and the interactions of behavior and space as well as understanding their architecture tips that leads to the reception of these spaces is a better interior design can be found in mosques and places of worship to be helpful. Now the Congregation prayer when winter alshta and tabstanha bits in the nave nave Abbasi held. These two are the differences in terms of architecture, the nave has. In this study, it has been tried, while the effect on the behavior of these two architectural features of the Seraglio, worship with one another about the comparison as well. The initial results of research through fieldwork includes a view behaviors and space dimension measurement is achieved and in the next stage by performing analyses on the spatial space quality to quantity. The research question is a bit nave alshta architecture and what influences users behavior Abbasi? The results of the research indicate the number of additional people tend to sit on the side of the column in the nave are a bit alshta. The cause of this is a bit more space in the nave alshta breakdown, there is a strong axis in the nave and the unwillingness to worshippers attending the column axis as well as the form and dimensions of it. The observations suggest that men, probably because of the thrill-seeking that more than women are, in the front part of the nave and sit away from the entrance door. Also probably due to the larger personal space that, compared to women, the more distance from each other.