نقش طراحي نمادپردازانه ميدان ها در ايجاد هويت مكان در فضاهاي شهري (نمونه مورد مطالعه: ميدان آزادي تهران)

در گذشته، فضاهاي شهري ايران از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده و شهرها و فضاهاي شهري، شخصيت و هويت ويژه اي داشتند. وجود فضاهايي ماندگار، مانند ميدان ها، جلوخان ها، ورودي شهر ها و ... در شهرهاي قديم ايران كه همچنان در ذهن مردم ماندگارند، مؤيد اين مسأله است. اين فضاها به شهروندان اجازه مي‌دادند تا با حضور در آنها، سنت ها و فرهنگ هاي اصيل معماري ايراني را دركاربري هاي معاصر خود درك كنند. همچنين رعايت الگوهاي سنتي، در طراحي اين فضاها، سبب گشته بود تا معماري هر شهر و منطقه، مطابق با فرهنگ و تاريخ آنجا بوده و از ساير مناطق و فرهنگ ها متمايز گردد. در ميان فضاهاي شهري، ميدان ها، از جمله مهم ترين فضاها مي باشند، كه امروزه به طراحي آنها كمتر توجه شده است و اكثر ميدان هاي نوساز شهري در ايران، فاقد طراحي صحيح براي هويت بخشي به فضاي شهري مي باشد. در ظاهر اين ميدان ها، تنها محوطه هايي هستند كه به تسهيل تردد وسايل نقليه پرداخته و به صورت گره هاي شهري درآمده اند. اما آنچه امروزه ضروري به نظر مي رسد، خلق فضاهاي شهري است، كه بتوانند علاوه بر برقراري ارتباطي مناسب با بافت شهري، از كيفيت مناسبي به منظور جذب همگان برخوردار بوده و با فرهنگ ايراني و سنتي مطابقت داشته باشد. مطالعات در عناصر شهري گذشته وكشف روابط آنها با هم براي هويت بخشيدن به ساختار شهرهاي كنوني لازم است، تا المان هاي شهري بتوانند همچون گذشته، اثربخشي و كاركرد داشته باشند. توجه به شهرسازي و معماري قديم نشان دهنده همدلي با آن است و شايد تنها راه حل براي هويت بخشي به سيماي‌‌ شهرهاي بي هويت كنوني كه حاصل التقاط فرهنگي است، باشد. در اين پژوهش با رويكردي توصيفي-تحليلي به بررسي ميدان آزادي تهران، پرداخته شده است. هدف از اين پژوهش آن است تا با بررسي اين ميدان، به عنوان يك فضاي شهري با طراحي نمادپردازانه و همچنين تبعيت از الگوهاي معماري سنتي و الهام از گذشتگان، بتوان ميدان هاي شهري آشفته امروز را به فضاهايي شهري متناسب با هويت و فرهنگ ايراني تبديل نمود. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد كه معماري نمادپردازانه ايراني در ميدان آزادي تهران، توانسته است در ايجاد هويت در يك فضاي شهري، موفق عمل كند و از طريق طراحي با الگوهايي نمادپردازانه و بازگشت به الگوهاي معماري سنتي ايراني،مي توان ميدان هاي شهري را، با كيفيتي مناسب براي جذب و استفاده شهروندان و عملكرد چند بعدي، طراحي نمود.