جستاري بر حس دلبستگي به مكان در فضاهاي سكونتگاهي

همه ما به گونه اي پيوندهاي عاطفي با بعضي مكانها را تجربه كرده ايم كه مي توانسته مثبت و يا منفي، خوشايند و يا ناخوشايند بوده باشد؛ مكاني كه در ارتباط با تجربيات حال يا گذشته ماست و يا حتي آينده، مكاني كه آرزوي زندگي در آن را داريم، جايي كه دوست داريم برويم يا به آنجا برگرديم. در واقع ما نه فقط وجود چنين پيوندهاي عاطفي با مكانها را تأييد مي كنيم بلكه همچنين اهميت آن را در كيفيت بخشي به زندگي مان نيز مي پذيريم. روانشناسان محيط پيوند بين انسان و مكان را تحت عنوان دلبستگي به مكان مورد مطالعه قرار داده و به دنبال آنند كه علاوه بر حس رضايت از محل سكونت، حس تعلق، امنيت، هويت و ادراك محيطي را نيز در انسان تقويت نمايند. روش تحقيق توصيفي-پيمايشي بوده و براي جمع آوري داده ها از دو روش كتابخانه اي و ميداني بهره گرفته شده است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد، عوامل مؤثر بر دلبستگي به مكان به فضاي سكونتگاهي در دو بعد كالبدي و اجتماعي به ترتيبِ ميزان اهميت و اولويت تأثيرگذاري، شامل مطلوبيت كالبدي و آسايش اقليمي، تسهيلات و امكانات رفاهي، خوانايي و جهت يابي درمحيط، ارزشهاي زيبايي شناسي و جذابيت محيطي، قلمروپايي و خلوت، شخصي سازي و تعلق پذيري فضا، شناسايي و ادراك مكان، اجتماع پذيري مكان و فعاليت پذيري فضا مي باشند. بنابراين دستيابي به معيارهاي طراحي در جهت ارتقاء عوامل فوق و اعمال آنها در كيفيت فضاي معماري، دلبستگي به مكان را به محيط سكونتگاهي به دنبال خواهد داشت.