نگاهي به طراحي نماهاي مدرسه گنجعليخان كرمان از زاويه تئوري گشتالت

مكتب روانشناسي گشتالت در سال 1910 در دوره اي كه مصادف با اوج گيري هنر مدرن در اروپا بود، توسط ماكس ورتايمر شكوفا گرديد، كه اين امر موجب تعامل هر چه بيشتر روانشناسي و هنر شد. اصول گشتالت به توضيح بسياري از قلمروهاي حسي-ادراكي انسان مي پردازند لذا شناخت اصول اين تئوري مي تواند درك بسيار عميقتر و نگاه آگاهانه تري به طراحان ارايه دهد. گرچه طراحان از اين اصول و قوانين به صورت آگاهانه و ناخودآگاه در طراحي هاي خود در حوزه هاي مختلف معماري، گرافيك ، معماري منظر و غيره استفاده كرده اند. هدف تحقيق حاضر تحليل يك اثر برجاي مانده از دوره صفوي در كرمان بر مبناي اصول تئوري گشتالت است. گرچه تمركز اين تحقيق ارتباط زيبايي شناسي و استفاده از اصول گشتالت نيست ولي ياداوري اصول به كار گرفته شده در اين اثر مي تواند ذهن طراحان را به سمت طراحي بر مبناي اصول ادراكي در جهت طراحي موفق تر رهنمون كند. در پژوهش حاضر پس از مرور مفاهيم مرتبط با مكتب روانشناسي گشتالت و اصول و قوانين آن، نماهاي مدرسه گنجعليخان مورد تحليل و بررسي قرار گرفته اند. اصول شباهت، شكل خوب، تداوم و ... در همه نماهاي اين بنا قابل تشخيص اند. اختلاف ارتفاع و متمايز كردن ورودي ها، ارتفاع يكسان و شباهت فرمي و مصالح طاق هاي اطراف حياط مدرسه، تفاوت عرض طاق ورودي و طاق هاي اطراف همگي بر مبناي اصول گشتالت بازخواني شده اند و اين نشان از درك و مهارت بالاي معمار سنتي ايراني داشته است.