تاثير اندازه و پراكندگي زمين¬هاي كشاورزي بر روي عملكرد و هزينه¬هاي توليد (مطالعه موردي: مزارع گندم استان سمنان)

يكي از مسائل و مشكلات ساختار كشاورزي در خيلي از مناطق ايران كه باعث بالا رفتن هزينه¬هاي توليد، كاهش عملكرد، اتلاف منابع مي¬شود، پراكندگي و كوچكي واحدهاي توليد كشاورزي مي¬باشد. براين اساس در اين مطالعه سعي شده است اثرات اندازه و پراكندگي اراضي كشاورزي به طور موردي بر روي ميزان عملكرد محصول گندم و هزينه¬هاي توليدي آن در يكي از مناطق مهم كشاورزي ايران يعني استان سمنان كه مشكل فوق دامن¬گير اين منطقه نيز شده است مورد بررسي و تحقيق قرار گيرد. بدين¬منظور از يك تابع توليد مناسب بهره گرفته شد. با بررسي انواع توابع انعطاف¬پذير و مقايسه آماري و اقتصادسنجي ميان آن¬ها، شكل ترانسلوگ به عنوان مناسب¬ترين فرم تابعي انتخاب و مبناي محاسبات بعدي قرار گرفت. در تابع مذكور اندازه مزارع، تعداد قطعات، مقاديركود شيميايي و نيروي كار به عنوان متغيرهاي مستقل و عملكرد گندم به عنوان متغير وابسته در نظر گرفته شد. نتايج حاصل از محاسبه كشش¬هاي توليد عوامل نشان داد كه به ازاي افزايش هر هكتار به وسعت مزارع به طور متوسط مقدار 39/505 كيلوگرم به عملكرد اضافه مي¬گردد. همچنين افزايش هر نفر نيروي كار و افزايش هر 100 كيلو گرم كود شيميايي به ترتيب موجب افزايش 6/193 و 22/13 كيلوگرم در عملكرد مي گردد. هم¬چنين افزايش يك قطعه به قطعات مزارع موجب كاهش 254 كيلوگرم در عملكرد مي شود. در ادامه براي نشان دادن تاثير اندازه و پراكندگي اراضي برروي هزينه¬هاي توليد ابتدا مزارع از لحاظ اندازه و تعداد قطعات به گروه¬هاي مختلف تقسيم بندي شد و سپس با استفاده از روش آناليز واريانس و آزمون چند دامنه دانكن وجود يا عدم وجود اختلاف هزينه بين گروه¬ها محاسبه گرديد. نتايج آناليز واريانس نشان داد كه مزارع با اندازه 4- 5 هكتار داراي كم¬ترين هزينه توليد مي¬باشد. هرچه بر تعداد قطعات اضافه مي¬شود هزينه¬هاي توليد نيز اضافه مي¬گردد به صورتي كه مزارع داراي 4 قطعه به بالا داراي بيش¬ترين هزينه توليد مي¬باشند.