بررسي روانكاوانۀ نوستالژي در شعر بهرام اكبر زاده

از مباحث مهم روان شناسي نوستالژي يا غم غربت است كه ارتباط قومي با حافظه و خاطرات جمعي بشر دارد و به طور ناخودآگاه در ذهن شاعر يا نويسنده متجلي مي شود. نوستالژي را حسرت شيرين و تقابل زمان حال با گذشته ها دانسته اند كه تاريخي به قدمت هبوط آدم (ع) دارد و از ديرباز درون مايه ي بسياري از آثار ادبي بوده است. بهرام اكبرزاده از جمله شاعران مبارز محلي جنوب كشور است كه چون بخشي از دوران شيرين كودكي و نوجواني خود را در ميان روستاييان ساده دل گذرانده و با آداب و رسوم زندگي آنان پرورش يافته است، به علت دوري از سرزمين مادري و حسرت گذشته هاي خوش از دست رفته و آداب و سنت هاي بومي، اندوهي عميق در شعرش به صورتي ملموس موج مي زند. از آنجا كه قسمتي از زندگي شاعر در مبارزات سياسي عليه رژيم ستمشاهي پهلوي سپري شده و به زندان و تبعيد انجاميده است، پيوسته با خويشتن خويش به خلوت مي نشسته و با تفكر در هستي و غربت انسان و سرگرداني در چرخه ي زندگي مدرنيته معاصر، آرزوي بازگشت به دوران پاكي و صفاي وطن اصلي را داشته كه اين مهم در جاي جاي اشعارش ديده مي شود. مقاله حاضر با روش تحليل محتوا و بر اساس مطالعه ي اسناد كتابخانه اي صورت گرفته است. در اين راستا ابتدا تعريف لغوي و اصطلاحي نوستالژي و ارتباط آن با روان شناسي و مكتب رومانتيك شرح داده شده، سپس مصاديق و انواع آن از جمله حسرت خاطرات گذشته، هويت ملي و دوري از سرزمين مادري و وطن ازلي به همراه شواهد متعدد شعري بررسي شده است، تا گامي در شناخت بيشتر انديشه هاي شاعر فرهيخته جنوب برداريم؛ زيرا تبلور اين نگرش (نوستالژي) از عوامل تأثيرگذار بر شعر فارسي بوده است.