آسيب شناسي منهج تفسير اثري

وجود روايات تفسيري كه همزمان با آغاز نزول آيات قرآن، رخ نمود، زمينه ظهور رويكرد تفسير و منهج اثري يا روايي را پديد آورد و در سير تاريخي خود تحولات مختلف را پشت سر گذاشته و شماري از عالمان فريقين اين دست از روايات را در آثاري خاص بازتاب دادند كه از جمله آنها كتاب «التفسير الاثري الجامع» است. از سويي ديگر، اهميت منهج تفسير اثري تا بدان پايه است كه گروهي از عالمان سلف و عموم اخباريان تنها راه رسيدن به مداليل و مفاهيم آيات را مراجعه به روايات مي‏دانند. به رغم آن كه در باره ضرورت مراجعه به روايات تفسيري نمي‏توان ترديد روا داشت، اما بايد پذيرفت كه كه در اين دست از روايات آسيب هايي راه يافته است. نگارنده در اين مقاله پس از واكاوي مفهوم تفسير اثري و تفسير روايي، با عطف توجه به كتاب پيشگفته استاد معرفت، پنج آسيب مهم روايات تفسيري را مورد بررسي قرار داده است كه عبارتند از: 1. اختلاف در دامنه حجيت روايات تفسيري؛ 2. راهيافت جعل در روايات تفسيري؛ 3. فقدان يا ضعف اسناد روايات تفسيري؛ 4. اختلاف روايات تفسيري؛ 5. تعارض با مباني ديني. به عقيده نگارنده با صرف نظر از آسيب نخست كه كتاب استاد معرفت با آن روبرو است، كتاب ايشان در برخورد با ساير آسيب ها از پيراستگي قابل قبولي برخوردار است.