بررسي تطبيقي روش تفسيري صوفيانه از ديدگاه آيت الله معرفت و دكترذهبي

آيت الله معرفت و دكتر ذهبي، از اساتيد تاثر گذار در بررسي روشها و گرايشهاي تفسيري در دوره معاصر، بخشي از كتاب التفسير و المفسرون را به بررسي روش تفسيري صوفيانه اختصاص داده اند. مساله مورد پژوهش در مقاله حاضر، بررسي روش تفسيري صوفيانه از ديدگاه آيت الله معرفت و دكتر ذهبي مي باشد. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه، نگاه كلي آيت الله معرفت و دكتر ذهبي به روش تفسيري صوفيانه همرا با نقد است؛ با اين تفاوت كه نقد استاد معرفت، تقريبا تمامي اركان تفاسير صوفيانه را در بر مي گيرد؛ كه بر اين اساس، ايشان تمامي تفاسير صوفيانه را ذوقي مي داند. اما دكتر ذهبي، با تفكيك تصوف به عملي ونظري، با نگاه مثبتي به تفاسيري كه براساس تصوف عملي نوشته شده اند، مي نگرد. اما با بررسي و نقد نظريه هاي آيت الله معرفت و دكتر ذهبي، بدست مي آيد كه تفاسير صوفيانه و عرفاني، در كليت داراي مباني شرعي در قرآن وحديث مي باشند؛ از جمله، آيات قرآني كه دلالت بر تففه وتدبر دارند، از قبيل فما لهولاء القوم لا يكادون يفقهون حديثا (نساء/78) افلا يتدبرون القران ولو كان من عند غير الله لوجدوا فيه اختلافا كثيرا (نساء/82) انتم أشد رهبه في صدورهم من الله ذالك بأنهم قوم لا يفقهون: (حشر/13)و بويژه آيه20سوره لقمان كه دلالت بر ظاهر و باطن داشتن داشتن دارد وأسبغ عليكم نعمه ظاهرا و باطنه.(لقمان/20). در اين ميان مسلما، بدون در نظر گرفتن اين روش تفسيري، نمي توان به فهم بخشي از آيات قرآن و همچنين احاديث دست يافت. هرچند ديدگاه آيت الله معرفت، در نقد بخشي از تفاسير عرفاني، كه مبتني بر شطحيات و ذوق است، درست مي باشد. روش تحقيق بصورت توصيفي تحليلي مي باشد.