تحليل يكي از شخصيتهاي رمان سووشون، يوسف‌خان

يكي از دو قهرمان اصلي و محبوب رمان سووشون، يوسف‌خان نام دارد. ‌اين مالك جوان تحصيل كرده و كتاب‌خوان به لحاظ طول رفتار داستاني، بعد از زري و به لحاظ تأثير در تحولات رفتارهاي ديگر شخصيت‌ها مقدم بر همه است. چون نماينده‌ي قشر روشن فكر زمان خويش محسوب مي‌شود. او را از گونه‌ي تيپ بايد شمرد. اين قهرمان يكي از هنري‌ترين آفريده‌هاي داستاني بامداد داستان‌سرايي ايران است چون يك شخصيت داستاني سه بعدي است: اين قهرمان وقتي كه تيپ روشن‌فكران را نمايندگي مي‌كند، شباهت بسيار زيادي به جلال آل‌احمد، همسر نويسنده، دارد؛ وقتي كه در آيينه‌ي تاريخ بازتاب مي‌خورد، نقشي از نخست وزير دهة بيست، مصدق را به نمايش مي‌گذارد؛ وقتي كه تنها در عالم داستان به سر مي‌بريم، يكي از محبوب‌ترين الگوهاي آزادگي و شهامت محسوب مي‌شود. روش كار در اين مقاله چنين است كه داده‏هاي رمان را با واقعيات تاريخي تطبيق داده و به اين نتيجه رسيده‏ايم كه اين شخصيت تركيبي خيالي و داستاني از سيماي واقعي جلال آل‏احمد و محمد مصدق است.