نگاهي به مضامين عرفاني– مذهبي در شعر معاصر تاجيكستان

با توجه به لزوم بررسي ادبيات فارسي در خارج از مرزهاي كشورمان، در پژوهش حاضر، به بررسي سير تحول مضامين عرفاني-مذهبي در شعر معاصر تاجيكستان پرداخته شده است. مي‌دانيم در پي سيطرۀ شوروي سابق بر اين كشور –كه بيش از هفتاد سال به درازا انجاميد- ادبيات شوروي/تاجيك (رئاليسم سوسياليستي)شكل گرفت. در اين دوره، بسياري از مضامين مخالف با سوسياليسم از جمله مفاهيم عرفاني– مذهبي، مورد سانسور شديد حكومت قرار داشت. اما اندك اندك با ايجاد برخي آزادي‌ها از زمان خروشچف در 1953م و به‌ويژه پس از استقلال تاجيكستان در 1991م و افزايش تعاملات فرهنگي با ايران، اين مضامين سركوب شده، دوباره مورد توجه شاعران قرار گرفت و درون‌مايۀ شعر بسياري از آنان گشت. در پژوهش پيش روي، مضمون ياد شده با ذكر و بررسي شواهد مثالي چند از شعر شاعران جوان تاجيك، به شيوۀ تحليلي و توصيفي، ارزيابي شده است. مضمون مورد نظر به جهت نوپديد بودن آن از عمق قابل توجهي برخوردار نبوده، اغلب به جاي شوريدگي‌هاي عارفانه، جنبۀ مذهبي و متعبدانه دارد. از ديگر سوي، به لحاظ زباني نيز، لطافت معمول در اشعار عارفانۀ فارسي را دارا نيست اما با توجه به تاثير پذيري از شعر امروز ايران به سوي بالندگي پيش مي‌تازد.