بررسي تحليل گفتمان سفرنامه هاي عتبات دوره قاجار

سفرنامه ها به واقع، گنجينه ها و اسنادي ارزشمند و دستِ اوّل از برخي رخدادهاي تاريخي، اجتماعي، فرهنگي، مذهبي و ادبي شمرده مي شوندكه از جنبه هاي گوناگون قابل بررسي و واكاوي اند. در اين مقاله، سفرنامه هاي عتبات دورة قاجار به روش تحليلِ گفتمان مورد بررسي قرار گرفته است. تحليل گفتمان، رويكردي ميان رشته اي است كه ريشه در زبان شناسي دارد. اصطلاح «تحليل گفتمان» را نخستين بار در سال 1952 ميلادي زبان شناس معروف انگليسي، زليك هريس مطرح كرد. زليك هريس تحليل گفتمان را صرفاً رهيافتي فرماليستي و ساختارگرايانه به جمله و متن مي دانست. با استفاده از اين رهيافت، عوامل درون زباني و برون زباني يعني اوضاع و شرايط اجتماعي، فرهنگي، سياسي، مذهبي و تاريخي ، موقعيّت نهادي و نگرش هاي سفرنامه نويسان كه در نگارش و ايجاد متن سفرنامه ها، تأثيرگذار بوده اند، مورد بررسي و موشكافي قرارگرفته و نشان داده شده است كه اين عوامل تا چه ميزان چند و چون حوزه هاي زباني و سبك ادبي اين سفرنامه ها را تحت تأثير قرار داده است