موسيقي يا نوازشگري روح: بررسي نوروفيزيولوژي شنيدن موسيقي و ديدگاه اسلامي آن

زمينه: منشأ و ساختار اوّليۀ صوت موسيقي از خود طبيعت بوده است. چرا كه صداي آب، وزش باد بخصوص نوازش آن بر برگ درختان و نواي پرندگان در انسان ايجاد آرامش و نشاط روحي مي نمايد. آواز نيكو و صوت زيباي حضرت داود )ع( يكي از ويژگي هاي اين پيامبر برگزيده خداست، بطوريكه امام علي )ع( در اين خصوص مي فرمايند: وان شئت ثلّثت بداود صاحب المزامير و قارئ أهل الجنة؛ و اگر خواستى به عنوان سومين اسوه به داود تأسى كن كه صاحب مزامير بود و خواننده بهشتيان است) 1 (. همچنين نقل كرده اند كه آواز و نواى او چندان گوش نواز و اثر بخش بود كه چون سرگرم خواندن زبور مى شد در محراب عبادتش مرغان هوا بر گردش هجوم مى آوردند و وحشيان صحرا كه صداى او را مى شنيدند بى تابانه از پى آوازش به ميان مردم مى آمدند، به گونه اى كه گرفتن آنها بدست امكانپذير مى شد ) 2 .) شواهد: موسيقي از ديدگاه اسلام از نظر تاريخي قابل توجّه است، چرا كه در زمان جاهليّت اعراب غنا رواج داشت و آيات و رواياتي، از جمله در آياتي كه لهوالحديث، لغو و قول زور آمده، غنا مطرح شده است. نتايج: حس شنوايي پر سرعت ترين و آگاهانه ترين حس است. بايد توجه داشت كه اشياء و مفاهيم تنها از طريق باز آفريني صوتي شان انتقال مي يابند و به همين دليل چنان دزدانه وارد حريم روان مي شوند كه پيش از آنكه آگاه شويم و فرصت تحليل بيابيم يا حتي مقاومتهاي ناهشيار برانگيخته شوند، اثر خود را القاء و ما را با حال و هواي خويش همساز كرده است. هنر آفرينش، زيبايي است و خلق زيبايي تجلّي قدرت خداوند و انسان است كه در قالب كلام، تصوير ، شعر و موسيقي و ... نمود مي يابد. هنر تجلي بخش استعدادهاي ماورايي يعني نبوغ انسان است و هنر دينمدار يعني شناخت هنر و بهره برداري از نبوغ و توانايي هاي آن در جهت حيات معقول و تكاملي آن كه هدفمند و پويا رو بسوي خالق اصلي در حركت است. نتيجه گيري: هنر برخاسته از فطرت زيبايي دوستي انسانهاست. در انسان، گرايشي بالايي به جمال و زيبايي وجود دارد. هنر حقيقي يك الگوپذيري توحيدي دارد و همين غالب وحداني آنست كه باعث قداست و لطافتش مي شود. هنر همچون ميوۀ درختي پر ثمرست كه بايد ريشه در عقل و سكنا در قلب هنرمند داشته باشد و اينجاست كه هر چه انديشه و فكر و درك عقلاني هنرمند بالاتر باشد، مي تواند قوّه خلاقيت خود را همچون نوري بر دل مشتاقان بتاباند.اساسا اينكه انسان از شعري خوشش بيايد يا از آوازي لذت ببرد، در اسلام حرام نيست. بسياري از مشركان و اهل كتاب گاه تنها با شنيدن آهنگ زيباي و بنابر رواياتي، ». هر چيزي را زيوري است و زيور قرآن صدا و آهنگ خوش است « : قرآن، ايمان آوردند. پيامبر فرمود همۀ پيامبران داراي صداي خوش بوده اند