مترادف در قرآن چالشي بين انكار و اقرار (خوانشي بر اساس نظريه‌ي دكتر محمد نورالدين المنجّد)

بدون شكّ از دلايل غِناي هر زباني، واژه‌گان آن است. زبان عربي هم از اين قاعده مستثني نسيت بلكه سرشار از واژه‌هاي مترادف بوده كه به اصالت و تابناكي آن افزوده است. گرچه اصالت پذيرش يا ردّ اين پديده از نگاه برخي زبان‌پژوهان رُخ در نقاب پوشيده اما در پرتو نگرش پيروان نوگراي زبان‌شناسي معاصر، اين اختلاف رو‌به زوال داشته است. از جمله پژوهش‌گران معاصر دكتر محمد نورالدين المنجّد است؛ كمال‌يافتگي انديشه‌هاي وي در اين موضوع از چارچوب خاصّي برخوردار است وي معتقد است وقوع ترادف در بستر زبان عربي در چارچوب شروط اصالت؛ دلالت حقيقي؛ محيط و اعتبار واحد و در سايه‌ي نام ترادف جزيي، ممكن است. در پرتو اين نگاه وقوع ترادف بين واژه‌هاي قرآني ميسّر نيست زيرا وقوع آن در دايره‌ي مصاديق چهارگانه‌ي مذكور وي امكان‌‌پذير نيست؛ تفسير وي از جاي‌گيري واژه‌هاي موهوم به ترادف در آيه‌هاي قرآن، تابع سايه‌ي ويژه، رنگ درونيِ مخصوص و معناي ذاتي منحصر همان آيه هستند. ‌اگر كاربرد قرآني اين واژه‌ها را با چارچوب مذكور منطبق كنيم، دورنمايي را براي ما به تصوير خواهد كشيد كه خالي از تأمّل و دقّت نظر نخواهد بود؛ آنگونه كه از فصاحت و اعجاز قرآن بيش از پيش پرده برخواهد داشت. هرچند با تكيه بر همين دليل‌ها، مي‌توان مترادف را براي ساير كاربردهاي زبان عربي تعميم داد.