قرآن و معناشناسي

روش اطمينان‌بخش در فهم و تفسير يك متن، اين است خود متن را به سخن درآوريم؛ نه اينكه ما از طرف متن سخن بگوييم. هدف اصلي روش معناشناسي اين است كه از اعمال نظر مفسر متن جلوگيري شود و به درستي به مراد نويسنده دست يازيد. با اين روش، مي-توان يك زبان استاندارد و يك زبان مشترك براي درك مفاهيم قرآن به وجود آورد. مراد از معنا، دو چيز است، يكي مصداقي است كه لفظ براي اشاره به آن بكار رفته، ديگري تصوري است كه از آن مصداق به ذهن اهل زبان، متبادر مي شود. يكي از روش هاي فهم متن، روش سمانتيك يا معناشناسي است. معناشناسي در قرآن، عبارت از شناخت معناي مفردات و تعابير قرآني، در گذر تاريخ و نيز در خود قرآن است. معناشناسي سه شاخه عمده دارد: معناشناسي فلسفي، معناشناسي منطقي، معناشناسي زباني. معناشناسي در تقسيمي ديگر، به معناشناسي نظري و معناشناسي كاربردي تقسيم مي‌شود. ميان معناي يك زنجيره كلامي، دو رابطه افقي و عمودي برقرار است. رابطه افقي، همان رابطه تركيبي (هم نشيني) و رابطه عمودي، رابطه انتخابي (جانشيني) ميان معناهاي زنجيره كلامي با معناهايي است كه مي-توانند جايگزين آنها شوند. شناخته شده ترين روابط مفهومي را مي توان شمول معنايي، هم معنايي، جزءواژگي‌ و تقابل معنايي و تباين معنايي برشمرد.