بررسي روابط بين صفات زراعي و تجزيه عليت عملكرد دانه در لاين­هاي مختلف برنج در غرب مازندران

اين پژوهش با هدف تعيين روابط موجود بين عملكرد دانه و خصوصيات مهم زراعي براي شش لاين اصلاحي و اميد بخش برنج و رقم شيرودي به عنوان شاهد در ايستگاه تحقيقات برنج چپرسر شهرستان تنكابن واقع در استان مازندران در سال زراعي 1394 اجرا شد. آزمايش در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. تجزيه واريانس داده­ها نشان داد كه اختلاف بسيار معني­داري بين ژنوتيپ­ها براي تمامي صفات مورد بررسي به جز عرض برگ پرچم وجود دارد، كه بيان­گر تنوع مناسب بين ژنوتيپ­هاي مورد مطالعه مي­باشد. مقايسه ميانگين نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه مربوط به لاين شماره 5 با 7 /7831 كيلوگرم در هكتار و كمترين مقدار عملكرد دانه مربوط به لاين شماره 204 با 3/6884 كيلوگرم در هكتار بود. نتايج ضريب همبستگي نشان داد روابط مثبت و معني­داري بين عملكرد دانه با صفات تعداد پنجه 58 /0، وزن هزار دانه 65/ 0، تعداد دانه­پر 055/ 0 و تعداد كل دانه در خوشه 63/ 0 وجود دارد، كه نشان دهنده اثرات زياد اين صفات در سهم اصلي بر عملكرد دانه را تعيين مي­كنند. براي حذف اثر صفات غير مؤثر و يا كم ­تأثير بر روي عملكرد دانه از مدل رگرسيوني گام­به­گام استفاده شد. تجزيه رگرسيون گام­به­گام نشان داد كه صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه پر و تعداد پنجه بيشترين تأثير را بر عملكرد داشت. نتايج تجزيه عليت كه تصوير كامل­تري از ضرايب همبستگي را نشان مي­دهد معلوم كرد كه وزن هزاردانه مي­تواند جايگزين عملكرد دانه در گزينش براي افزايش عملكرد دانه باشد و در برنامه­هاي به­نژادي مبنايي براي انتخاب قرار گيرد.