بررسي روابط بين عملكرد و برخي خصوصيات مورفولوژيك در ارقام جو با استفاده از تجزيه به عامل‌ها تحت شرايط نرمال و تنش خشكي

خشكي از جمله تنش‌هاي محيطي غير زنده است كه رشد و نمو گياه را تحت تاثير قرار مي‌دهد. به منظور بررسي روابط برخي از صفات زراعي با عملكرد و انتخاب ارقام مناسب براي استفاده در برنامه‌هاي اصلاحي، 10 رقم جو به صورت طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي تحت شرايط نرمال و تنش خشكي، در سال زراعي 1394 در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج مورد ارزيابي قرار گرفتند. صفات عملكرد دانه در كرت، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، طول سنبله، وزن سنبله، طول ريشك، وزن هزار دانه، قطر ساقه، طول بذر، قطر بذر، طول پدانكل، روز تا سنبله‌دهي و روز تا رسيدن فيزيولوژيك يادداشت برداري شدند. تجزيه داده‌ها با استفاده از تجزيه به عامل‌ها از طريق روش تجريه به مولفه‌هاي اصلي و چرخش وريماكس بر روي 13 صفت اندازه‌گيري شده، انجام شد. نتايج حاصل از تجزيه به عامل‌ها در شرايط عدم تنش نشان داد كه چهار عامل مستقل در مجموع5/79 درصد از تغييرات داده‌ها را تبيين نمودند. عامل اول با توجيه 51/32 درصد از واريانس كل شامل عملكرد دانه، شاخص برداشت وزن هزار دانه و وزن سنبله، عامل دوم شامل صفات طول پدانكل، طول بذر، ارتفاع بوته و روز تا رسيدن فيزيولوژيك با تبيين 2/22 درصد از تغييرات داده‌ها بود، عامل سوم داراي ضرايب بزرگ براي طول پدانكل، وزن سنبله، وزن هزاردانه و روز تا رسيدن فيزيولوژيك با 68/16 درصد تغييرات بود و سهم عامل چهارم از تغييرات كل داده‌ها 12/8 درصد بود كه شامل صفات طول ريشك، طول سنبله و روز تا سنبله‌دهي گرديد. در شرايط تنش پنج عامل شناسايي شدند كه مجموعا 26/82 درصد از تغييرات را توجيه كرد. هر يك از عامل‌ها به ترتيب 85/32، 51/22، 69/14، 37/11 و 38/7 درصد از تغييرات واريانس داده‌ها را تبيين نمودند.