تجزيه همبستگي و علّيت در دو شرايط عدم تنش و تنش خشكي در ارقام جو

به منظور بررسي روابط بين صفات فنولوژيك و تاثير آن‌ها بر عملكرد ارقام جو، آزمايشي در سال 1394 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج در شرايط نرمال و تنش خشكي اجرا شد. اين آزمايش به صورت طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار براي هر يك از شرايط تنش و عدم تنش بود. سيزده صفت در اين بررسي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج همبستگي صفات در شرايط نرمال نشان داد كه بين صفات شاخص برداشت و طول پدانكل در سطح احتمال 1 درصد و طول ريشك و طول بذر درسطح احتمال 5 درصد با عملكرد همبستگي مثبت و معني‌داري وجود داشت. بر اساس رگرسيون گام به گام براي شرايط بدون تنش سه صفت شاخص برداشت، ارتفاع بوته و طول پدانكل وارد مدل شد و در مجموع 79/82 درصد از تغييرات عملكرد دانه را توجيه نمود. جهت شناسايي ميزان اثرات مستقيم و غير مستقيم تجزيه علّيت بر روي صفات وارد شده به مدل رگرسيوني تحت شرايط نرمال انجام شد، بر اساس نتايج حاصله هر يك از صفات شاخص برداشت، ارتفاع بوته و طول پدانكل به ترتيب با ميزان 749/0، 222/0 و 213/0 داراي بالاترين اثر مستقيم با عملكرد بودند. در شرايط تنش خشكي صفات شاخص برداشت و وزن هزار دانه همبستگي مثبت و معني‌دار در سطح 5 درصد و صفت ارتفاع بوته در سطح 5 درصد همبستگي منفي با عملكرد داشتند. رگرسيون گام به گام در شرايط تنش نشان داد كه دو صفت شاخص برداشت و روز تا سنبله دهي وارد مدل شدند. تجزيه علّيت بر روي صفات وارد شده به مدل صورت پذيرفت بر اساس اين نتايج صفت شاخص برداشت با 386/. داراي اثر مستقيم مثبت و صفت روز تا سنبله دهي با 26/0- داراي اثر مستقيم منفي با عملكرد دانه بود. با توجه به نتايج حاصل از اين آزمايش مي‌توان با كنترل صفات مذكور جهت افزايش محصول اقدام كرد.