ارزيابي روند تغييرات شوري خاك حاصل از كاهش اب درياچه اروميه و اثر زيست محيطي ان بر بيرامون با استفاده از سنجش از دور

موضوع شوري خاك و شور شدن اراضي يكي از معضلات زيست محيطي مي باشد و شوري خاك از عواملي است كه در اثر فرآيندهاي طبيعي و فعاليت هاي انساني حاصل شده و مساله اي حاد براي كشت هاي آبي در اقليم هاي خشك و نيمه خشك به شمار مي رود . بررسي و مطالعه تغييرات و تاثير شوري خاك با استفاده از مطالعات ميداني بسيار سخت و پرهزينه هست، لذا فن آوري سنجش از دور پتانسيل بالايي براي پايش فرآيندهاي ديناميك مانند شوري خاك را دارد. بديهي است اصلاح و مديريت مناطق شور نياز به اطلاعات كمي ، بهنگام و دقيق دارد كه يكي از راه هاي دسترسي به اين اطلاعات استفاده از داده هاي ماهواره اي مي باشد. شوري خاك با استفاده از داده هاي سنجش از دور به دو روش مستقيم و غير مستقيم بدست مي آيد. روش مستقيم بر روي زمين هاي بدون پوشش گياهي يا با پوشش گياهي تنك و با استفاده از انعكاسات خاك انجام مي گيرد و روش غير مستقيم با استفاده از خصوصيات بيوگرافي گياهان كه تحت تاثير شوري خاك هستند، انجام مي گيرد. در اين تحقيق با هدف بررسي روند تغييرات شوري خاك حاصل از كاهش آب درياچه اروميه و اثر زيست‌محيطي آن بر محيط پيرامون ، در مساحتي حدود 5/3 ميليون هكتار از اراضي منطقه شرقي درياچه اروميه ماهواره لندست7 و8 مربوط به دو سري زمان 2005و2014 به عنوان داده هاي تحقيق مورد استفاده قرار گرفته است. بعد از تصحيح توپوگرافي و اتمسفري تصاوير، با اعمال 10 شاخص شوري، نقشه هاي شوري خاك براي تصاوير لندست 7 و 8 در دو باره زماني بين 2005 و 2014 به‌دست آمدند. ارزيابي نتايج اين شاخص ها با استفاده از نقشه شوري خاك حاصل از اداره جهاد كشاورزي و منابع طبيعي استان آذربايجان شرقي صورت گرفت و شاخص هايي كه بيشترين انطباق را با واقعيت داشته اند، شناسايي شدند. سپس با به كارگيري روش طبقه بندي نظارت شده با حداكثر احتمال، نقشه شوري در هر دو زمان فوق براي منطقه تهيه و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. نتايج نشان داد كه در بازه زماني بين 2005 و 2014 ميزان شوري خاك در محيط پيرامون به شدت افزايش يافته است، به طوري كه ميزان شوري مناطق بدون شوري و با شوري كم افزايش يافته و از ميزان شوري مناطق با شوري زياد كاسته شده است. طوري كه، روند افزايش شوري خاك به دليل خشك شدن درياچه اروميه و ته نشين شدن نمك در سواحل درياچه و پوسيدگي بلورهاي نمك در گذر زمان و وجود بادهاي غالب در منطقه مي باشد و دليل دوم آن پوسيدگي بلورهاي نمك انباشته شده در سواحل در مرور زمان كه باعث پراكندگي ذرات نمك در منطقه مي شود . همچنين براي پايش تغييرات سطح آب درياچه اروميه بر اساس تصاوير ماهواره اي از سال 2005 لغايت 2014 دو شاخص NDVI و NDWI استفاده گرديد. بر اساس اين شاخص ها ، تغييرات سطح آب درياچه اروميه در يك دوره 9 ساله به ترتيب بيانگر 57.8 درصد و 74.78 درصد كاهش يافته است. اين مقدار كاهش باعث افزايش و انباشته شدن نمك و گسيل شدن آن به سمت خاكهاي پيرامون گرديده است.