روش‌هاي ساماندهي و مديريت سيلاب در مناطق روستايي واقع در مصب رودخانه گرگانرود؛ نمونه مورد مطالعه: دهستان جعفر باي غربي – روستاي چارقلي

دهستان جعفر باي غربي و روستاي چارقلي در منتهي اليه و مصب رودخانه گرگانرود واقع شده است. امروزه خطر بروز سيلاب‌هاي ساليانه در تمام روستاهاي واقع در مصب رودخانه گرگانرود همانند: روستاي چارقلي به‌صورت يك معضل، زندگي روستانشينان را تحت تأثير قرار داده و سالانه اعتبار زيادي بابت رفع خسارات ناشي از سيلاب هزينه مي‌شود. اين روستا در فاصله 5/ 2 كيلومتري درياي خزر و در ارتفاع 23- متري از سطح آب‌هاي آزاد واقع شده و شيب عمومي آن كمتر از 1 درصد مي‌باشد. سيلاب، روانگرايي و بالا آمدن آب درياي خزر از مهم‌ترين خطرات طبيعي موجود در محدوده روستاي چارقلي به شمار مي‌روند. عمده‌ترين عوامل بروز سيلاب سال‌هاي اخير روستا را مي‌توان ناشي از عوامل بيروني و عوامل دروني عنوان كرد. تغييرات جوي و بروز سيلاب‌هاي شديد در حوضه بالايي سرشاخه‌هاي رودخانه گرگانرود وعدم مهار آن، از بين رفتن پوشش جنگلي و گياهي اراضي لسي بالادست حوضه در اثر استفاده بي‌رويه انسان، تخريب مراتع و جنگل‌ها و كاهش قدرت جذب و نگهداري آب، افزايش حجم رسوبزايي سرشاخه‌هاي گرگانرود و عدم ته‌نشيني آن در بالادست به دليل شيب زياد و ته‌نشيني آن در دهستان جعفر باي غربي از جمله مهم‌ترين عوامل بيروني و نهشته شدن املاح و رسوبات رودخانه‌اي در بستر طي زمان، بالا آمدن آب درياي خزر- كه باعث كندتر شدن جريان آب رودخانه گرگان رود و افزايش حجم رسوب‌گذاري آن در بستر خود مي‌گردد – ارتفاع كم ديواره‌هاي رودخانه و تعرض به بستر حريم طغياني توسط مردم و عدم وجود ديوار ساحلي در كناره‌هاي رودخانه به‌خصوص در قسمت‌هاي مقعر و خمرود آن از جمله عوامل دروني مؤثر بر سيلاب روستاي چارقلي مي‌باشند. اين مقاله به دنبال ارائه راهكارهاي بهينه مقابله با مخاطرات طبيعي تهديدكننده حيات روستا و محدوده پيراموني آن مي‌باشد.