محتواي مستقيم و غيرمستقيم دي‌اكسيدكربن تراز تجاري ايران مبتني بر الگوي داده ـ ستانده: مقايسه سال‌هاي 1385 و 1390

در اين مقاله براي سنجش وضعيت انتشار آلايندگي (CO2) در روابط تجاري ايران، شاخص بيوفيزيكي ردپاي بوم‌شناختي منابع طبيعي به طور اجمالي معرفي مي‌شود و براساس چارچوب نظري اين شاخص، محتواي CO2 كالاها و خدمات صادراتي و وارداتي ايران در سال 1390 تحت دو سناريو محاسبه مي¬شود و با نتايج پژوهش بانوئي و كمال(1393) تحت عنوان محتواي مستقيم و غير مستقيم CO2 در صادرات و واردات ايران در سال 1385 مقايسه مي‌شود. جهت سنجش محتواي CO2در سال 1390 از دو پايه آماري؛ نخست جدول داده ــ ستانده متقارن فعاليت در فعاليت به هنگام شده براي سال1390 مركز پژوهش‌هاي مجلس و دوم ترازنامه هيدروكربوري سال 1390 استفاده ‌شده است؛ يافته‌هاي كلي مقاله تحت عنوان دو سناريو، ارائه‌شده است. در سناريوي نخست فرض مي¬شود كه تكنولوژي توليد ميان ايران و شركاي تجاري آن يكسان است، و در سناريوي دوم تكنولوژي توليد متفاوت باشد. نتايج حاصل در هر دو سناريو نشان مي¬دهد در سطح كلان، اقتصاد ايران داراي مازاد تجاري محتواي CO2 در سال 1390 است. در حالي كه براساس يافته مقاله بانوئي و كمال(1393) تحت هر دو سناريو ايران وارد كننده خالص CO2 در سال 1385 است. يافته‌هاي مقاله حاكي از آن است كه در سال 1390 بخش‌هاي صنعتي كشور عمدتا وارد كننده خالص محتواي CO2 بوده‌اند و بخش‌هايي كه مرتبط با نفت و فرآورده¬هاي آن هستند باعث مثبت شدن تراز تجاري محتواي CO2 در سال 1390 شده‌اند. بررسي انتشار CO2 در سطح بخش‌هاي اقتصادي در هر دو سال حاكي از آن است كه بخش‌هاي برق، حمل و نقل و نفت خام و گاز طبيعي قريب به 70 درصد CO2 كشور را به خود اختصاص داده‌اند. از اين رو، بازآرايي ساختار توليدي بخش‌هاي اقتصادي كشور و زير ساخت‌هاي آن از جمله بخش‌هاي ياد شده از مهم‌ترين اولويت‌ها در راستاي كاهش آلاينده¬هاي زيست محيطي و توسعه پايدار كشور است.