بررسي نحوۀ گذران اوقات فراغت داوران ليگ برتر فوتبال ايران

يكي از عرصه‌هايي كه زندگي روزمره را بازنمايي مي‌كند و قدرت و مقاومت را در زندگي انسان‌ها به نمايش مي‌گذارد عرصه‌ي فراغت است. فراغت عرصه‌اي است كه اختيار و آزادي انسان‌ها در آن عرصه بيشتر قابل اعمال است. در نتيجه برخلاف كار كه انضباط بيشتري را ايجاب مي‌كند، فضاي مناسبي براي مقاومت در برابر رويه‌هاي فرهنگي جا افتاده و براي پديد آوردن روال‌ها و كردارهاي جديد است. از اين روست كه گفته‌اند فراغت مي‌تواند فرهنگ ايجاد كند و هويت افراد را آشكار سازد. برخي از پژوهشگران بر اين باورند كه پديده فراغت در سرتاسر تاريخ زندگي بشر وجود داشته و خاص زمان مشخصي نيست. اما برخي ديگر فراغت را پديده‌اي مي‌دانند كه با تمدن صنعتي پيوند دارد و معتقدند كه داراي دو ويژگي و شرايط خاص است كه عبارتند از: 1ـ تحت ‌تأثير مراسم اجباري و الزامات فرهنگي و اجتماعي نيست، بلكه با اراده و اختيار فرد سپري مي‌شود (واصفيان و همكاران، 1393). از ساير فعاليت هاي ضروري زندگي روزمره نظير خوردن متفاوت است (ابراهيمي و همكاران، 1390). چنانچه اين دو شرط ملاك باشد، اوقاعت فراغت در جوامع بيش پيش صنعتي وجود نداشته زيرا افراد در گذراندن فراغت خود نظير تفريحات و سرگرمي نوعي تابع الزامات فرهنگي اجتماعي بوده اند. واقعيت آن است كه امروزه وجود و اهميت بخشي به آن هم نتيجه‌ي رشد صنعت و هم نتيجه‌ي جامعه‌ي مصرفي بوده است. فعاليت هاي اوقات فراغت امروزه از چنان اهميتي برخوردار است كه حتي از آن به مثابه آينه فرهنگ جامعه ياد مي‌كنند. به اين معني كه چگونگي گذران اوقات فراغت افراد يك جامعه تا حد زيادي معرف ويژگي‌هاي فرهنگ آن جامعه است و از اين نظرگاه، كوشش براي شناسايي چگونگي‌گذران اوقات فراغت در يك جامعه يا يك گروه اجتماعي حائز اهميت ويژه‌اي است (جويباري و همكاران، 1389). با توجه به برخي پژوهش ها مشخص شد وضعيت اقتصادي عاملي مؤثر در مشاركت در فعاليت هاي ورزشي فراغتي است (ولزلي، 2008)؛ همچنين متغيرهاي جمعيتي و پايگاه اجتماعي نقش مهمي در اوقات فراغت افراد دارد (واگنر، 2006). لذا با توجه به اينكه اوقات فراغت بخشي از ساعات زندگي روزمرۀ انسانهاست كه فارغ از كار و تعهدات شغلي به آن مي پردازند. لذا در اين پژوهش محقق بر آن است كه ضمن تعيين فعاليت هاي فعال و غيرفعال داوران، تعيين كند اولويت بندي فعاليت هاي فراغتي در بين داوران ليگ برتر فوتبال چگونه مي باشد؟. بنابراين هدف تحقيق حاضر، تحقيق بررسي نحوه گذران اوقات فراغت داوران ليگ برتر فوتبال ايران بود. اين تحقيق از نظر استراتژي پژوهش از نوع كاربردي، از نظر هدف، توصيفي است كه به شيوه پيمايشي اجرا گرديد. جامعه آماري پژوهش حاضر شامل كليه داوران ليگ برتر در سال 1396 ايران بود؛ كه تعداد آنها برابر با 100 نفر بود. تعداد نمونه آمار برحسب جدول كرجسي و مورگان 80 نفر برآورد شد. ابزار اندازه گيري متغيرها در اين پژوهش پرسشنامه مي باشد و از پرسشنامه محقق ساخته نحوه گذراندن اوقات فراغت استفاده شد كه اعتبار و روايي آن براي اين تحقيق مورد آزمون قرار گرفت (ضريب آلفاي كرونباخ برابر با 83/0). تجزيه و تحليل داده‌ها در دو سطح توصيفي و استنباطي و با استفاده از نرم افزار spss نسخه 22 انجام شد. نتايج تحقيق نشان داد از ميان عوامل مورد نظر در پژوهش شاخص هاي فعال اوقات فراغت و شاخص هاي غير فعال اوقات فراغت داراي بالاترين اولويت مي باشند. همچنين ميان شاخص هاي فعال اوقات فراغت به ترتيب شاخص هاي انجام فعاليت هاي ورزشي تفريحي، رفتن به طبيعت بيرون از شهر (كوهستان، جنگل) و كوهپيمايي و كوهنوردي بالاترين اولويت را دارند. و بين شاخص هاي غير فعال اوقات فراغت به ترتيب شاخص هاي تماشاي برنامه هاي تلويزيون، كار با فضاي مجازي (تلگرام، واتس آپ، اينترنت) و حضور در مجالس مذهبي بالاترين اولويت را دارند (جدول 1). لذا با توجه به اهميت هر يك از شاخص هاي فعال و غيرفعال اوقات فراغت و نقش و جايگاه اوقات فراغت ورزشي تفريحي لازم است براي اوقات فراغت داوران برنامه ريزي هاي لازم انجام شود.