پاسخ تغييرات حجم پلاسما و عوامل هماتولوژيكي به دو پروتكل مختلف آيزومتريك در مردان داراي فشارخون بالا

-مقدمه فشارخون بالا از مهم ترين عوامل خطرزا و شايع در بروز بيماري هاي عروق كرونري قلب (CAD) و انفاركتوس قلبي مي باشد كه كنترل و درمان آن مي تواند از وقوع درصد بالايي از بيماري ها و ناتواني هاي قلبي -¬عروقي جلوگيري كند. افزايش و يا كاهش فشارخون همراه با تغييرات ويژگي¬هاي خون از جمله عوامل همورئولوژي و هماتولوژي مي باشد (1). از مهم ترين فاكتورهاي هماتولوژي كه مي توان از نقش بسيار مهم آن در تنظيم فشارخون نام برد حجم پلاسماي خون است (2). مقدار هموگلوبين و هماتوكريت خون نيز در كنار حجم پلاسما از عوامل تعيين كننده اصلي هماتولوژي مي باشد. برنامه هاي فعاليت مقاومتي پويا و ايستا (آيزومتريك) به عنوان مدلهاي ورزشي ضد فشارخوني مؤثر مي باشند (3). چنانچه اثر بيشتر و مؤثرتر كاهش فشارخون در اثر فعاليت¬هاي ورزشي آيزومتريك در مقايسه با فعاليت¬هاي مقاومتي پويا و فعاليت¬هاي هوازي گزارش شده است (4). فعاليت¬هاي ورزشي آيزومتريك ازلحاظ فيزيولوژيكي در مقايسه با فعاليت¬هاي هوازي، با تقاضاي اكسيژن ميوكاردي كمتر و افزايش جريان خون كرونري همراه است (5). با اين وجود پژوهشگران هنوز به دنبال يافتن بهترين روش¬هاي كنترل و درمان اين بيماري مي باشند. از اين رو هدف از انجام تحقيق حاضر، بررسي پاسخ تغييرات حجم پلاسما و عوامل هماتولوژيكي به دو نوع پروتكل مختلف آيزومتريك در بيماران مرد مبتلا به فشارخون بالا است. 2- روش شناسي پژوهش حاضر از نوع نيمه تجربي است. 10مرد ميانسال داراي فشارخون بالا بدون هيچ بيماري زمينه اي ديگر با دامنه سني 60-30 سال به طور تصادفي انتخاب شدند. برنامه فعاليتي شامل دو پروتكل پرشدت و كم شدت آيزومتريك هندگريپ (IHG) بود. پروتكل پرشدت شامل 8 تكرار 30 ثانيه اي با 60 درصد حداكثر انقباض ارادي (MVC) با 2 دقيقه استراحت بين تكرار¬ها و پروتكل كم شدت شامل 4 تكرار 2 دقيقه اي با 30 درصدMVC با 4 دقيقه استراحت بين تكرار¬ها بود. 3 نمونه خوني قبل و سريعا پس از فعاليت و بعد از 20 دقيقه ريكاوري، براي اندازه¬گيري، لاكتات، فيبرينوژن، هموگلوبين و هماتوكريت گرفته شد. تغييرات حجم پلاسما نيز با استفاده از هماتوكريت و هموگلوبين محاسبه گرديد. همچنين فشارخون و ضربان قلب در زمان استراحت، سريعا پس از فعاليت و در دقايق 5، 10، 15، 30، 45 و 60 اندازه¬گيري شدند. از آزمون t وابسته براي مقايسه داده هاي تغييرات حجم پلاسما در دو جلسه استفاده گرديد و آزمون تحليل واريانس مكرر براي ساير متغيرها استفاده شد. 3- نتايج يا يافته ها لاكتات پلاسما در پروتكل پرشدت افزايش معني¬داري نسبت به پروتكل كم شدت داشت(01/0 P). فشارخون سيستوليك (002/0=P) پس از اجراي پروتكل كاهش معني¬داري در هر دو پروتكل يافت اما بين دو پروتكل تفاوت معني داري مشاهده نشد (9/0p=). همچنين هماتوكريت پس از اجراي هر دو پروتكل افزايش معني داري يافت(02/0=P) و تفاوت معني داري بين دو پروتكل وجود نداشت(7/0=P). تغييرات حجم پلاسما ، هموگلوبين، فيبرينوژن، فشارخون دياستوليك، فشارخون متوسط، ضربان قلب، حاصلضرب دوگانه و درجه درك فشار بين دو گروه تفاوت معني داري وجود نداشت (05/0 P ). 4- بحث و نتيجه گيري فعاليت آيزومتريك هندگريپ در هر دو فعاليت پرشدت و كم شدت، در بيماران فشارخوني مرد، فشارخون سيستوليك را كاهش مي دهد، در نتيجه نمي¬توان اين كاهش را به شدت فعاليت نسبت داد، با اين حال نمي توان در اين شدت هاي آزمون شده مكانيسم كاهش فشار خون را به كاهش حجم پلاسما و به دنبال آن غلظت خون نسبت داد بلكه اين كاهش بيشتر به خاطر افزايش سطوح لاكتات و پديده هايپرمي (پرخوني پس از فعاليت) بوده است. 5- نتيجه گيري اگرچه فعاليت ايزومتريك موجب تغييرات قابل توجهي در فشار خون، تغيير حجم پلاسما و متغيرهاي هماتولوژيكي شد، اما اين تغييرات به شدت فعاليت، وابسته نيستند.