بررسي تاثير هوش معنوي بر استرس شغلي در كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان فارس

هدف كلي اين تحقيق بررسي تاثير هوش معنوي بر استرس شغلي در كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان فارس بود. استرس بيماري شايع قرن 21 است كه در شرايط مختلف بر انسان اثر مي گذارد و مسئول 30 % از بيمار ي هاست كه ساليانه هزينه اي معادل 300 - 400 ميليون دلار را در بردارد و اين رقم تنها بعد مادي مسأله استرس را بيان مي كند در حاليكه استرس تأثيرات به سزايي بر جوانب مختلف زندگي افراد مي گذارد (محمودي راد و باقريان، 1394). تنيدگي يا استرس حالتي است كه در اثر يك تغيير محيطي كه به عنوان آسيب، چالش، يا تهديدي براي تعادل پوياي فرد تلقي مي شود ايجاد شده، در اين حالت بين توانايي فرد براي رفع نيازها و تقاضاهاي موقعيت جديد يك عدم تعادل بطور واقعي يا تصوري بوجود مي آيد. يكي از مهمترين منابع ايجادكننده استرس در هر فردي شغل وي مي باشد (اسملتزرو همكاران، 2007). امروزه استرس شغلي به مسئل هاي شايع و پر هزينه در محيط كاري تبديل شده است، به طوري كه سازمان ملل متحد آن را بيماري قرن بيستم ناميد و در طي سا ل هاي اخير هم سازمان جهاني بهداشت آن را مشكلي همه گير اعلام كرد (ترشيزي و همكاران، 2012). از طرف ديگر، ايجاد ارتباط معنوي با قدرت بيكران، به فرد اين اطمينان را مي دهد كه نيروي قوي هميشه او را حمايت مي كند. اين افراد حوادث را با تكيه بر ايمان و اعتقاد خود راحت تر مي گذرانند، كمتر دستخوش استرس و اضطراب مي شوند و در نتيجه انتظار اين افراد از آينده اميدوارانه تر و خوش بينانه تر است. (سليگمن ، 2000). هوش معنوي به عنوان يكي از مفاهيم جديد هوش، دربردارنده ي نوعي سازگاري و رفتار حل مسئله است كه بالاترين سطوح رشد را در حيطه هاي مختلف شناختي، اخلاقي، هيجاني، بين فردي و ... شامل مي شود و فرد را در جهت هماهنگي با پديده هاي اطراف و دست يابي به يكپارچگي دروني و بيروني ياري مي نمايد (غباري بناب، 1386). معنويت و باورهاي معنوي با ابعاد روانشناختي ارتباط تنگاتنگي دارند و در جهت ايجاد تعادل در زندگي انساني گام بر مي دارند. يكي از ابعادي روانشناختي كه در سلامت روانشناختي و جسماني انسان نقش مهمي ايفا مي كند، باورهاي مبتني بر خودكارآمدي و ماحصل آن يعني داشتن اميدواري در زندگي است. هوش معنوي، بيانگر مجموعه هاي از تواناييها و ظرفيتها و منابع معنوي است كه كاربست آنها موجب افزايش انطباق پذيري و در نتيجه سلامت روان افراد مي شود (كينگ، 2008 ). 2- روش شناسي با توجه به اهداف تعيين شده، روش تحقيق، از نوع توصيفي- پيمايشي بود كه به شكل ميداني انجام شد. جامعه و نمونه آماري اين تحقيق را، تمامي كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان فارس (126 نفر) تشكيل مي دهند. به منظور جمع آوري داده ها در اين پژوهش، از روش هاي كتابخانه اي و شيوه هاي ميداني استفاده شد. ابزار گردآوري داده ها شامل پرسش نامه هاي مشخصات و اطلاعات فردي (محقق ساخته)، پرسش نامه هوش معنوي كينگ و پرسش نامه استرس شغلي ترنيچ و اسپيل برگر بود. در اين پژوهش به منظور تجزيه ‌و تحليل داده‌ها علاوه بر استفاده از شاخص‌هاي آماري چون فراواني، درصد، ميانگين و انحراف معيار از روش‌هاي آماري استنباطي آزمون تي تك نمونه اي و روش مدل سازي معادلات ساختاري با كمك نرم افزارهاي SPSS و PLS استفاده شد. ضمنا سطح α براي تمام آزمون ها 05/0 در نظر گرفته شد. 3- نتايج يا يافته ها نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه وضعيت معنوي و استرس شغلي در كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان فارس مطلوب بود. نتايج حاصل از شاخص هاي برازش مدل، بيانگر برازش مناسب مدل مي باشد. همچنين نتايج حاصل از اين تحقيق بيانگر وجود تأثير معنادار و مثبت هوش معنوي بر استرس شغلي در كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان فارس مي باشد و مي‌توان گفت هوش معنوي بر استرس شغلي در كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان فارس نقش مثبت و معناداري دارد. 4- بحث و نتيجه گيري نتايج به دست آمده از اين تحقيق نشان داد كه هوش معنوي بر استرس شغلي در كاركنان اداره كل ورزش و جوانان استان فارس تاثير مثبت و معناداري دارد. بدين معني كه هر چه ميزان هوش معنوي افراد بالاتر باشد، ميزان استرس شغلي آنها كمتر خواهد بود. نتايج به دست آمده با يافته هاي محمودي راد و همكاران (1394)، آزاد مرزآبادي و همكاران (1392)، معلمي (2010)، لواساني و همكاران (1386)، لطفي و همكاران (1386)، سالوادر (2010)، اسملتزر و همكاران (2009)، رنتروپ (2005)، فرانسيس (2004)، ميليمان (2003)، كلاود(2003)، مالتبي(2000) هم سويي دارد. به طور كلي به نظر مي رسد معنويت با رواج فرهنگ نوعدوستي در درون سازمان، موجب مي گردد كه افراد توجه عميقي به خود و زندگي گذشته خود داشته باشند و روابط مطلوبي با ديگران برقرار كنند، و اين امر موجب مي شود كه شبكه هاي ارتباطي بين افراد شكل گيرد، رهبران به نيازها و علائق كاركنان خود توجه نمايند و در نهايت به رشد و توسعه آنان جهت واگذاري اختيار و مسئوليت توجه بيشتري داشته باشند. همچنين معنويت در سازمان باعث شكل گيري اعتقادات معنوي و ايمان به كار در كاركنان مي گردد و اين امر به عنوان يك محرك دروني در كاركنان باعث توسعه خود، اينكه وظايف خود را به بهترين نحو انجام دهند و در نهايت باعث افزايش مسئوليت پذيري در كاركنان مي شود. در واقع، اگر مدير اسلامي با يك برنامه حساب شده، روح معنويت و ايمان به خدا را در دل كاركنان بارور سازد، مسلما نه در درون سازمان ها ، بلكه در كل جامعه، مسئله كارشكني و فرار از زير مسئوليت ها حل خواهد شد. بنابر اين به مديران پيشنهاد مي شود كه هم در سطح فردي و هم در سطح سازماني در جهت بهبود معنويت تلاش كنند. 5- نتيجه گيري طبق نتايج به دست آمده از اين تحقيق مديران مي توانند با ايجاد يك جو دوستانه و مبتني بر همكاري به جاي رقابت، باعث كاهش استرس و ايجاد نوعي سرمايه گذاري در سازمان شوند و احساس همبستگي كاركنان را بيشتر كنند تا اينكه بهره وري و اثربخشي سازمان نيز بالاتر برود.