تاثير و ماندگاري يك دوره تمرين هشت هفته اي رايج، پلايومتريك و تركيبي بر متغيرهاي منتخب بيومكانيكي و ركورد شناگران دختر نخبه 15 تا 17 سال استان سيستان و بلوچستان

مقدمه شنا ورزشي كامل است و مزاياي زيادي براي بدن انسان دارد كه اين ورزش از بعدهاي مختلف مورد توجه است. در بعد سلامت شناي مستمر و مداوم باعث كاهش خطر ابتلا به بيماري هاي مزمن ميگردد و در بعد درماني به دليل اين كه شنا يك ورزش مقاومتي در مقابل آب است براي اشخاصي كه از درد مفاصل رنج مي برند ثمربخش است. همچنين در بعد رقابتي با توجه به اجزايي كه دارد جزء مدال آورترين رشته هاي ورزشي است كه بسيار مورد توجه است. از آنجايي كه در شناي رقابتي بخصوص شناي سرعتي، اجراي خوب استارت، پيش روي و دست يابي به ركورد خوب را فراهم مي كند، شناگران براي دستيابي به ركورد خوب بايد ميزان آمادگي و توان بدني خود را بالا ببرند. يكي از شيوه هاي رسيدن به اين هدف برنامه تمريني مناسب و توجه به عوامل بيومكانيكي، فيزيولوژيكي و روان شناختي اثرگذار بر اجراست كه مد نظر مربيان و ورزشكاران قرار مي گيرد. يكي از اين نوع نمرينات تمرين پلايومتريك است. پلايومتريگ حالتي از تمرين بدني است كه با انقباض اكسنتريك به دنبال انقباض سريع كانسنتريك توصيه شده است و اين عمل با حركت انفجاري قدرتمندي توليد مي شود (صادقي1292). تحقيقات زيادي در رابطه با تمرينات پلايومتريك در خشكي و آب به صورت مجزا انجام شده است. اما در مورد اينكه آيا اين تمرينات در خشكي و تركيب با تمرينات رايج در آب مي¬تواند باعث بهبود اجراي شناگران دختر شود بحث برانگيز است. در اين تحقيق تلاش شده به اين پرسش پاسخ داده شود كه آيا يك دوره تمرين هشت هفته¬اي رايج، پلايومتريك و تركيبي را بر متغيرهاي منتخب بيومكانيكي در ركورد شناگران دختر نخبه 15 تا 17 سال استان سيستان و بلوچستان تاثير گذار و ماندگار است يا خير؟ روش تحقيق تحقيق حاضر از نوع تحقيق نيمه¬آزمايشي مي¬باشد. جامعه آماري اين پژوهش را كليه شناگران دختر 15 تا 17 سال استان سيستان و بلوچستان تشكيل دادند. از درون جامعه آماري 30 نفر (10 نفر گروه تمرين رايج، 10 نفر گروه تمرين پلايومتريك و 10 نفر گروه تمرين تركيبي) به عنوان نمونه آماري به روش هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. در پيش آزمون سرعت، استقامت، توان و انعطاف¬پذيري آزمودني¬ها اندازه¬گيري شد. پس از پايان ۸ هفته تمرين، مجددا متغيرهاي تحقيق كليه آزمودني-هاي 3 گروه اندازه¬گيري و ركوردها ثبت شد. پس از دو هفته بي¬تمريني، دوباره آزمون¬هاي تحقيق از هر 3 گروه گرفته شد تا اثر ماندگاري را بسنجيم. اطلاعات مربوط به ويژگي هاي عمومي آزمودني ها در سه گروه نتايج نشان دادند كه تمرين رايج و تركيبي فقط بر متغيرهاي سرعت و استقامت تاثير گذار هستند اما تمرين پلايومتريك همه متغيرهاي مورد بررسي در تحقيق را تحت تاثير قرار داد. همينطور در مورد ميزان ماندگاري اين سه نوع تمرين نتايج اين موضوع را بيان كردند كه در متغير توان، تمرين پلايومتريك از ماندگاري بيشتري نسبت به تمرين رايج و تركيبي برخوردار است. بحث نتايج بدست آمده از تجزيه و تحليل آماري نشان داد كه اختلاف معناداري بين توان دست¬ها، توان پاها و انعطاف¬پذيري در قبل و بعد از هشت هفته تمرين رايج وجود ندارد. اما اختلاف¬ها در دو متغير ديگر يعني سرعت و استقامت كمربند شانه¬اي معنا دار بود. در مورد ميزان ماندگاري تمرينات رايج، باتوجه به اطلاعات بدست آمده فقط اين موضوع را مي¬توان بيان كرد كه ميزان ماندگاري اين نوع تمرينات بر متغير استقامت متوسط و در بقيه متغيرهاي مورد بررسي كم مي¬باشد. نتايج نشان دادند كه بين ميانگين¬هاي همه متغيرهاي مورد بحث در تحقيق يعني سرعت، استقامت، توان دست¬ها، توان پاها و انعطاف¬پذيري در پيش¬آزمون و پس¬آزمون اختلاف معنادار است. علي رغم جستجوهاي فراوان محقق، مستندات علمي برخاسته از تحقيقات پيشين كه تاثير يك دوره تمرين هشت هفته¬اي پلايومتريك و تركيبي بر متغيرهاي منتخب بيومكانيكي (سرعت، استقامت، توان، انعطاف¬پذيري) و ركورد شناگران دختر ١٧-١٥ سال را مورد بررسي قرار داده باشد، يافت نشد. اما تحقيقات مشابهي وجود دارد كه تأثير تمرين پلايومتريك بر ديگر فاكتورها را بررسي كرده¬اند. نتايج تحقيق حاضر با نتايج كاوه¬اي و همكاران (1391)، صادقي و همكاران (1388)، خدادادي و همكاران (1394) و محموي و همكاران (1394) همسو بود. همه پژوهش¬ها در نهايت به اين نتيجه رسيدند كه تمرين پلايومتريك باعث بهبود در سرعت، توان انفجاري و تعادل مي¬شود و اين نكته را متذكر شدند كه تمرين پلايومتريك بر متغيرهاي مورد بررسي در تحقيق تاثير معني¬دار مي¬گذارد. در اين تحقيق توان گروه تجربي1 افزايش يافت و اين تغيير از لحاظ آماري معنادار بود اما در مورد گروه كنترل تغييرات بين پيش-آزمون و پس¬آزمون معنادار نبود. اين نتيجه با يافته¬هاي رحيمي و همكاران (2005)، آدامز و همكاران (1992) و بهم و همكاران (1993) همخواني داشت. نتايج بدست آمده از تجزيه و تحليل آماري نشان داد كه تنها بين ميانگين¬هاي متغيرهاي سرعت و استقامت در پيش¬آزمون و پس¬آزمون اختلاف معنادار است. در اين بين مطالعاتي وجود داشتند كه به بررسي اثر تمرينات تركيبي (پلايومتريك و قدرتي) بر برخي فاكتورهاي آمادگي جسماني پرداخته بودند. مثل تحقيق صادقي و همكاران (1388) كه به اين نتيجه رسيدند كه ميزان تاثير گذاري تمرينات تركيبي (پلايومتريك-قدرتي) بيشتر از پلايومتريك و پلايومتريك بيشتر از قدرتي بر آزمون SEBT است. به همين منظور استفاده از تمرينات تركيبي و پلايومتريك به منظور كاهش احتمال آسيب¬ديدگي و بهبود تعادل ورزشكاران توصيه شد. همينطور تحليل¬هاي آماري نشان داد كه در متغير استقامت و انعطاف¬پذيري هر دو نوع تمرين تقريبا به يك ميزان ماندگاري داشتند. اما در مورد متغير توان هم در دست¬ها و هم در پاها ميزان ماندگاري تمرين پلايومتريك از تركيبي بيشتر است. با توجه به هدف تحقيق، نتايج نشان داد كه در متغير سرعت ميزان ماندگاري تمرين رايج از پلايومتريك و تركيبي كمتر گزارش شد. در مورد متغير استقامت و انعطاف¬پذيري هر سه نوع تمرين تقريبا به يك ميزان ماندگاري داشتند. اما در مورد متغير توان هم در دست¬ها و هم در پاها ميزان ماندگاري تمرين پلايومتريك از تركيبي و تركيبي از رايج بيشتر است. تحقيقات گذشته بيان كرده بودند كه تمرين پلايومتريك تاثير بسيار زيادي در توان، قدرت، سرعت، چابكي و حتي تعادل دارد. نتايج اين تحقيق هم اين مسئله را اذهان كردند كه ميزان ماندگاري تمرينات پلايومتريك بر توان از مابقي فاكتورهاي مورد بررسي بسيار بيشتر بود. نتيجه¬گيري مربيان و ورزشكاران مي¬توانند در ورزش¬هايي كه نياز به سرعت، استقامت و توان دارند، از تمرين¬هاي پلايومتريك استفاده كنند تا سريع¬تر به نتيجه مطلوب برسند. همينطور قابل ذكر است با توجه به اينكه ميزان ماندگاري تمرينات پلايومتريك در متغيرهاي مورد بررسي در اين تحقق نسبت به تمرينات رايج و تركيبي بيشتر بود مربيان و ورزشكاران در دوران آماده¬سازي براي فصل مسابقات استفاده از تمرينات پليومتريك را در دستور كار قرار دهند و توجه ويژه¬اي به آن داشته باشند. از مزيت¬هاي تمرين پلايومتريك اين است كه به دليل نياز نداشتن به امكانات و تجهيزات خاص مي¬تواند در هر مكاني مورد استفاده قرار گيرد. همچنين اين احتمال هم مي¬رود كه تمرين پلايومتريك واحدهاي حركتي بيشتري را تحريك كند.