بررسي تأثير تمرينات تي.آر.ايكس بر عملكردهاي تعادلي بازيكنان فوتسال

مقدمه ناحيه مركزي بدن، ناحيه‌اي در مركز بدن مي‌باشد كه قبل از هر حركتي تنش عضلاني در آن ناحيه افزايش مي‌يابد تا پايه‌اي را براي انجام حركات به وجود آورد. همچنين اين ناحيه از بدن به لحاظ آناتوميكي منطقه‌اي است كه مركز ثقل درون آن واقع‌شده است و در حفظ مركز ثقل داخل سطح اتكا و جلوگيري از برهم خوردن تعادل نقش مهمي ايفا مي‌كند. كاهش قدرت عضلات ناحيه مركزي، پايه‌ي بي‌ثباتي را در توسعه نيروهاي وارد بر اندام تحتاني ايجاد مي‌كند كه اين بي‌ثباتي آسيب اندام تحتاني را پيش‌بيني مي‌كند (فولر و همكاران، 2006). تمرينات در سطوح ناپايدار با به چالش كشيدن اين ناحيه از بدن باعث تقويت آن مي‌شود. تمرينات تي.آر.ايكس سبك جديدي از تمرينات در سطوح ناپايدار است كه قابليت توسعه‌ي تمام اجزاي آمادگي جسماني را دارد. بايرن و همكاران، 2014، تأثير مثبت تمرينات تي.آر.ايكس بر روي پايداري عملكردي عضلات شكمي و همچنين عضلات اطراف لگن را گزارش كردند. محمد علي نسب و همكاران، 1391، نيز در تأثير مثبت تمرينات ثبات مركزي بر روي توپ‌هاي سوئيس بال را بر روي تعادل بازيكنان فوتسال گزارش كردند. در رشته ورزشي فوتسال، ضربه زدن، پاس دادن، دريبل و هدايت توپ بااندام تحتاني انجام مي‌شود و بازيكنان به‌صورت مداوم تغيير جهت ناگهاني در مسير حركت خوددارند و بسياري از آسيب‌ها در اين رشته ورزشي در اثر از دست دادن تعادل روي مي‌دهد. پس حفظ تعادل يكي از نيازهاي اساسي اين رشته ورزشي مي‌باشد؛ ازاين‌رو به لحاظ اهميت تعادل پويا در اجراي بهينه مهارت‌هاي ورزشي و به‌عنوان يكي از عوامل مهم در پيشگيري از آسيب‌هاي اندام تحتاني، مطالعه حاضر باهدف بررسي تأثير تمرينات تي.آر.ايكس بر عملكردهاي تعادلي بازيكنان فوتسال انجام شد. روش‌شناسي اين مطالعه از نوع تحقيقات نيمه تجربي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون بود. از بين كليۀ بازيكنان فوتسال شهرستان قزوين ۲۴ آزمودني واجد شرايط به روش غير تصادفي هدف‌دار انتخاب شدند و به دو گروه كنترل و تجربي تقسيم شدند. همه آزمودني‌ها پرسش‌نامه اطلاعات فردي و فرم مربوط به ثبت آسيب را پر كردند. معيار‌هاي عدم ورود به مطالعه عبارت بود از: اسپرين مچ پا در طول شش ماه گذشته، جراحي زانو در طول سال گذشته، جراحي ران در طول شش ماه گذشته، داشتن سابقه بيماري يا مصرف داروي تأثيرگذار بر سيستم عصبي، نقص در سيستم بينايي و شنوايي، نداشتن انحراف‌هاي مختلف در ستون فقرات (مانند اسكوليوز، كايفوزيس) و اندام‌هاي تحتاني (مانند كف پاي صاف، كوتاهي يكي از پا‌ها). قبل و پس از اجراي برنامه تمريني از هر دو گروه آزمون تعادل Y به عمل آمد. گروه تجربي به اجراي تمرينات شش هفته هر هفته سه جلسه و هر جلسه يك ساعت به اجراي تمرينات تي.آر.ايكس پيشنهادشده توسط بومپا (2009)، پرداختند، درحالي‌كه در طول دوره مطالعه گروه كنترل تنها تمرينات عادي خود را انجام دادند. نتايج نتايج آزمون پيش‌آزمون و پس‌آزمون تعادل پويا هر دو گروه كنترل و تجربي در جدول 1 آورده شده است. همان‌طور كه مشاهده مي‌شود تفاوت معني‌داري بين پيش‌آزمون و پس‌آزمون گروه تجربي پس از انجام برنامه تمريني وجود دارد، درحالي‌كه اين تفاوت در گروه كنترل معني‌دار نبود. بحث و نتيجه‌گيري هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسي تأثير تمرينات در سطوح ناپايدار بر عملكردهاي تعادلي بازيكنان فوتسال بود. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه انجام تمرينات تي.آر.ايكس، باعث بهبود در عملكردهاي تعادلي بازيكنان فوتسال مي‌شود. همچنين اين نتايج با يافته‌هاي مطالعات پيشين بايرن و همكاران (2014) محمدعلي نسب و همكاران (1391) كه همگي بهبود در تعادل را پس از اعمال برنامه‌هاي مختلف تمرين‌هاي ناحيه مركزي بدن گزارش كرده بودند، همسو مي‌باشد و علت احتمالي اين بهبود در حفظ تعادل را مي‌توان درنتيجه بهبود در قدرت و استقامت ناحيه مركزي بدن تلقي كرد. حفظ تعادل پويا در فعاليت‌هاي روزمره زندگي و عملكردهاي ورزشي ضروري مي‌باشد. زماني كه بي‌ثباتي در ستون مهره‌ها وجود دارد، حركت به‌صورت غير صحيح انجام مي‌شود، الگوي حركتي هماهنگ عصبي ـ عضلاني كاهش‌يافته و خطر آسيب در اثر از دست دادن تعادل افزايش مي‌يابد؛ ازاين‌رو هدف تمرين‌هاي پايداري ناحيه مركزي ايجاد ظرفيت فيزيكي براي حفظ وضعيت خنثي در ستون مهره‌ها در طول فعاليت‌هاي روزمره زندگي مي‌باشد كه اين كار را با افزايش تحمل و هماهنگي عضلات ثبات دهنده ستون مهره‌ها انجام مي‌دهد. نتيجه‌گيري با توجه به نتايج به‌دست‌آمده، اجراي تمرينات ثبات مركزي به وسيله بندهاي تي.آر.ايكس، با تقويت ناحيه مركزي بدن و همچنين تصحيح الگوي فراخواني واحدهاي حركتي باعث بهبود عملكرد ناحيه مركزي بدن و ايجاد پايه‌اي قوي و باثبات براي اندام تحتاني جهت اجراي مهارت‌هاي ورزشي مي‌شود.